قدمت کبریت توکلی بیشتر است یا کشورهای حاشیه خلیج فارس؟

به گزارش ایسنا، خراسان نوشت: کبریت توکلی به عنوان اولین کبریت ثبت شده ایرانی در سال 1297 شمسی توسط تقی توکلی در شهر تبریز واقع در استان آذربایجان شرقی پایه گذاری شد. تقی توکلی که با تولید کبریت در قفقاز آشنا شده بود، پس از مهاجرت به شهر تبریز و در سال 1297 شمسی، اولین کارگاه و کارخانه تولید کبریت را راه اندازی کرد. در آن زمان کبریت ها دست ساز بودند و هنوز فناوری و ماشین آلات کبریت سازی وارد کشور ایران نشده بود. جالب است بدانید او پس از این اتفاق به تقی کبریت ساز «توکلی» مشهور شد. در ادامه از تاریخچه این محصول بی خطر اما پرخاطره گفتیم و همچنین مقایسه ای بین قدمت آن با بعضی از کشورهای منطقه داشتیم که به نصف آن هم نمی رسند.

اشتغال زایی برای 800نفر در قدم اول
در شهریور سال 1320 شمسی، 800 کارگر در کارخانه توکلی مشغول فعالیت بودند. تولید در آن زمان به صورت دستی انجام می شد. نصف کارگران این کارخانه در آن زمان خانم ها بودند. پس از گذشت مدتی، تقی توکلی برای خرید ماشین آلات به چند کشور از جمله کشور آلمان سفر کرد. او در نهایت توانست ماشین آلات به روز و مدرن کبریت سازی را به ایران وارد و در سال 1325 شمسی، کارخانه جدید کبریت سازی توکلی را راه اندازی کند. «تقی توکلی» به عنوان صاحب اولین کارگاه و کارخانه تولید کبریت کشور در سال 1337 شمسی درگذشت. با فوت او، پسرش یعنی محمدتقی توکلی که متولد سال 1310 شمسی و دانش آموخته رشته مهندسی مکانیک از ایالت میشیگان آمریکا بود، هدایت کارخانه کبریت سازی توکلی را بر عهده گرفت. او هم توانست با تلاش و پشتکار خود، کارخانه را بیش از پیش توسعه دهد.
از اولین کارخانه کابینت سازی تا ماشین سازی
شاید جالب باشد که بدانید اولین کارخانه کابینت سازی در ایران، در شهر تبریز و توسط محمدتقی توکلی راه اندازی شد. «محمدتقی توکلی» در سال 1342 شمسی به این فکر افتاد که با دورریز چوب های کارخانه کبریت سازی، کار متفاوتی را به انجام رساند و همین اتفاق سبب شد تا اولین کارخانه نئوپان سازی(با وارد کردن تکنولوژی و ماشین آلات مورد نیاز از کشور آلمان) و سپس اولین کارخانه کابینت سازی در ایران را پایه گذاری کند. در آن زمان از کابینت های آهنی استفاده می شد. یکی از نوآوری های مهم در کارخانه نئوپان سازی، تولید محصولی به نام فورمیکا بود! محصولی که با کشیدن آن روی نئوپان، از نفوذ آب و خوردگی جلوگیری می کرد. محمدتقی توکلی فردی خلاق و بسیار پُر ایده بود. او علاوه بر توسعه کارخانه کبریت سازی و افزایش تولید و صادرات، راه اندازی واحدهای جدیدی را هم در سر می پروراند؛ ایده هایی که تحولات مهمی را نه تنها در کارخانه کبریت سازی توکلی که حتی در صنعت ایران ایجاد کرد. او در سال 1347 شمسی به فکر راه اندازی کارخانه ماشین سازی در شهر تبریز افتاد. چندی بعد وی این ایده را با مسئولان وقت سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در میان گذاشت و در نهایت با تلاش های بسیار او، کارخانه ماشین سازی در شهر تبریز با همکاری چکسلواکی راه اندازی شد. به اعتقاد بسیاری از فعالان اقتصادی و صنعتی، تاسیس کارخانه ماشین سازی تبریز از سوی محمد تقی توکلی به عنوان یکی از نقاط عطفی به شمار می آید که باعث شد تا شهر تبریز و استان آذربایجان شرقی به یکی از مهم ترین قطب های صنعتی ایران تبدیل شود.
بزرگ ترین تولیدکننده کبریت در جهان
با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 شمسی، کارخانه ماشین سازی تبریز مصادره شد. همچنین کارخانه کبریت سازی توکلی هم برای مدتی تعطیل شد اما چندی بعد اعضای خانواده توکلی دیگر بار به فکر راه اندازی کارخانه پدری خود افتادند. محمدتقی توکلی در 18 دی ماه سال 1397 شمسی به علت کهولت سن در 87 سالگی در شهر تبریز درگذشت. شایان ذکر است شرکت کبریت سازی توکلی به صورت خانوادگی اداره می شود؛ و مدیر فعلی این کارخانه قدیمی و صاحب نام، حسینعلی توکلی است. بی شک جالب است بدانید کارخانه کبریت سازی توکلی با تولید سالانه 10 میلیارد جعبه کبریت، به عنوان بزرگ ترین تولیدکننده کبریت در جهان شناخته می شود.
بازار کبریت نابود نمی شود
درباره آخرین وضعیت کبریت توکلی باید بدانید که کارخانه دایر است اما تولید آن به یک چهارم کاهش یافته است. مرحوم توکلی در این باره گفته بود: «به هر حال کبریت رفتنی است. به همین علت من 6 تا کارخانه دیگر در کنار کبریت سازی دایر کرده بودم. کبریت ضعیف می شود اما از بین نمی رود. ولی مسلما دیگر نمی تواند 1000 تا کارگر را کار بدهد یا سه میلیون قوطی بسازد».
مقایسه پربازدید قدمت این کبریت با کشورهای منطقه
در چند روز اخیر، ماجرای مقایسه قدمت کبریت توکلی که تبدیل به یک محصول نوستالژی برای ما ایرانی ها شده، با کشورهای حوزه خلیج فارس پربازدید شده است. جالب است بدانید کبریت توکلی با 103 سال سن، 2 برابر کشورهایی مانند امارات، قطر و بحرین قدمت دارد. قدمت امارات 53 سال، بحرین 53 سال، عربستان 92 سال، عمان 73 سال، قطر 53  سال کمتر از سن تولد کبریت توکلی هستند.

انتهای پیام