حکمرانی امنیت غذایی در پرتو اخلاق زیستی انجام شود

به گزارش ایکنا به نقل از مرکز رسانه و روابط عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی، نخستین همایش ملی «اخلاق در کشاورزی و غذا» دوشنبه 30 مهرماه با حضور حجت الاسلام عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی برگزار شد.

حجت الاسلام خسروپناه در نخستین همایش ملی اخلاق در کشاورزی و غذا با تأکید بر حکمرانی امنیت غذایی در پرتو اخلاق زیستی اظهار کرد: حکمرانی یک فرآیند از سیاست گذاری، تنظیم گری، راهبری، تصدی گری تا نظارت و ارزیابی اثرسنجی است. یعنی حکمرانی یک فرآیند پنج مرحله ای است. اگر یکی از این مراحل نباشد، ما حکمرانی نداریم.

وی با اشاره به تعریف امنیت غذایی ادامه داد: امنیت غذایی را سال 1984 اف ای او (FAO) تعریف کردند و گفتند که «اطمینان از اینکه همه مردم در همه اوقات به غذای اصلی مورد نیاز خویش به منظور تداوم یک زندگی سالم و فعال، دسترسی مادی و اقتصادی داشته باشند و در خطر از دست دادن دسترسی خود هم نباشند.» شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در سال 1402 تعریفی مشابه را در سند دانش بنیان امنیت غذایی ارائه کرده و دسترسی فیزیکی، اقتصادی و عادلانه همه مردم به غذای کافی، سالم، مغذی و حلال را ذکر کرده است. این تعریف شامل چهار رکن: فراهمی، دسترسی، سلامت و مصرف، تاب آوری منابع یا به تعبیری ثبات و پایداری است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره واژه «حکمرانی امنیت غذایی» گفت: مقصود از این واژه این است که این پنج مأموریت شامل سیاست گذاری، تنظیم گری، تنظیم ساختار، تقسیم مسئولیت و نظارت و ارزیابی اثرسنجی در قلمرو امنیت غذایی در یک شبکه شکل بگیرد. این شبکه شامل دولت (معنای عام)، بخش خصوصی و تعاونی ها (توده مردم) است. این سه رکن در فرآیند حکمرانی باید نقش داشته باشند. باید نقش این سه رکن در حکمرانی مستقیم باشد.

استاد خسروپناه ادامه داد: فناوری های نوین در کشاورزی و مصرف نهاده های شیمیایی مثل کود های شیمیایی و آفت کش ها، باعث افزایش ظرفیت تولید شده اند، اما به انسان، حیوان، گیاهان و طبیعت آسیب رسانده اند. بسیاری از بیماری ها و ناهنجاری های موجود در اکوسیستم، ناشی از این الگوی کشاورزی است. این الگو آسیب های متعددی را ایجاد کرده و در آینده نیز با فناوری هایی مثل فناوری کوانتومی ممکن است با آسیب های بیشتری روبرو شویم.

وی با بیان اینکه حکمرانی امنیت غذایی باید در پرتو اخلاق زیستی انجام شود، گفت: در این زمینه باید مبنا هایی را در نظر داشت. مبنای اول توحید محوری در کشاورزی است. زراعت خلقت خداوند است و خالق و زارع آن خداوند است. اگر استادان و محققان کشاورزی نگاه توحیدی به طبیعت و کشاورزی داشته باشند، قطعاً نوع رفتار ما با طبیعت تغییر خواهد کرد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنای دوم را اصل حیات در عالم طبیعت دانست و بیان کرد: همه چیز در عالم طبیعت، از جمادات گرفته تا حیوانات و گیاهان، دارای حیات است. طبیعت دارای شعور و اراده است و اگر انسان به حریم طبیعت تجاوز کند، طبیعت نیز واکنش نشان خواهد داد.

حجت الاسلام خسروپناه بیان کرد: مبنای سوم ذاتی بودن و همگانی بودن ارزش های اخلاقی است، افعال و اشیا ذاتاً دارای حسن و قبح هستند و این ارزش ها نیازمند جعل و اعتبار انسانی نیستند. این ارزش ها پیش از دین و شریعت وجود دارند.

وی مبنای چهارم را تأثیر متقابل جسم و روح قلمداد کرد و گفت: روح سلطه گر انسان بر طبیعت، ابتدا به جسم خود او آسیب می زند و سپس به طبیعت و در نهایت طبیعت نیز به انسان بازخورد منفی می دهد. مبنای پنجم بومی سازی دانش های نوین در خدمت اخلاق و انسانیت است. فناوری های نوین مانند ژنتیک، هوش مصنوعی و کوانتوم باید در خدمت اخلاق زیستی و انسانیت قرار گیرند.

وی بیان کرد: مسئله اخلاق در کشاورزی قبل از اینکه به کنش برسد، باید به بینش و منش برسد. دانشگاه ها و نهاد های سیاست گذاری باید اخلاق زیستی را در تمامی امور کشاورزی رعایت کنند. رعایت این اخلاق می تواند به تأمین غذای سالم و حلال و حکمرانی بهتری در زمینه کشاورزی منجر شود. حکمرانی در امنیت غذایی به پیوست اخلاق زیستی نیاز دارد و متأسفانه  ضایعات غذایی در کشور بالا است و این امر ناشی از بی اخلاقی و بی تدبیری است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: رتبه ایران در حکمرانی کشاورزی 132 است این رتبه در مقایسه با کشور های منطقه نشان دهنده نیاز به اصلاحات اساسی در این حوزه است و در این راستا می توان از هوش مصنوعی به عنوان ابزاری مهم برای حکمرانی هوشمند در حوزه کشاورزی استفاده کرد.

استاد خسروپناه در پایان با تأکید بر ضرورت اجرایی شدن سند امنیت غذایی گفت: این سند با مشارکت گسترده محققان تهیه شده است و برای اجرای آن لازم است همه زیرمجموعه ها مشارکت کنند.

انتهای پیام