پوکی استخوان، معضل جدی سیستم سلامت عمومی و بهداشت سالمندان

نیما خواجه در گفت وگو با خبرنگار ایسنا، اظهار کرد: پوکی استخوان به معنی کم شدن تراکم استخوان است که به دنبال آن قدرت استخوان ها کم شده و شکننده می شوند. پوکی استخوان به تدریج پیشرفت می کند و معمولا هیچ علامتی از خود بروز نمی دهد تا زمانی که شکستگی به وجود می آید.

وی افزود: در سال های اخیر شیوع پوکی استخوان در ایران رو به افزایش گذاشته است و با توجه به افزایش طول عمر، به نظر می رسد پوکی استخوان در آینده ای نه چندان دور به عنوان یک معضل جدی، سیستم سلامت عمومی و بهداشت سالمندان را به چالش بکشد.

او یادآور شد: پوکی استخوان اولیه با افزایش سن، یائسگی و عادات مربوط به شیوه زندگی مانند سیگار، الکل، رژیم غذایی غلط و فعالیت فیزیکی ناکافی ایجاد می شود.

خواجه خاطرنشان کرد: تراکم استخوان در انسان بعد از جهش رشدی در دوران بلوغ افزایش می یابد و در 25 تا 35 سالگی به حداکثر مقدار خود می رسد. حدودا بعد از 40 سالگی تراکم استخوان ها مرتباً کم می شود و این کاهش تا پایان عمر ادامه می یابد.

متخصص طب فیزیکی ادامه داد: شیوع پوکی استخوان در بانوان و در سنین یائسگی حدودا 5 برابر مردان است. البته در مردان مسن نیز، کاهش تدریجی هورمون های مردانه باعث ایجاد حالتی شبیه به یائسگی در آقایان می شود.

وی عنوان کرد: گرچه عامل ژنتیک و وراثت مهمترین عامل تعیین کننده تراکم استخوان به شمار می رود ولی تغذیه مناسب در دوران کودکی، نوجوانی و جوانی و نیز دوران بارداری و شیردهی در کنار فعالیت فیزیکی مناسب و پرهیز از عادات غلط مانند کشیدن سیگار و الکل از مهم ترین عوامل قابل اصلاح و پیشگیری کننده از کاهش تراکم استخوان است.

وی ادامه داد: مصرف فرآورده های لبنی از جمله شیر، ماست، کشک و دوغ کم نمک و …، سبزیجات، حبوبات و میوه های تازه و استفاده متعادل از مواد غذایی پروتیئنی مانند ماهی و تخم مرغ و همچنین پرهیز از استفاده بی رویه از نوشابه های گازدار و قهوه از جمله توصیه های غذایی مناسب در پیشگیری از پوکی استخوان است.

خواجه گفت: استفاده مناسب از مکمل ها و ویتامین ها از جمله ترکیبات حاوی کلسیم و ویتامین D اگر چه می توانند نقش مفیدی داشته باشند، ولی به هیچ وجه به عنوان جایگزین تغذیه طبیعی و فعالیت فیزیکی نیستند.

او در پاسخ به این سوال که چه زمانی و برای چه افرادی باید سنجش تراکم استخوان را انجام دهیم، تصریح کرد: سنجش تراکم استخوان در خانم های بالای 65 سال، یائسگی زودرس و کاهش هورمون ها در سن کمتر از 45 سال، خانم های یائسه ای که به دنبال ضربات خفیف دچار شکستگی می شوند یا به دلایل دیگری در معرض خطر پوکی استخوان هستند و مردان بالای 70 سال، و افرادی که سابقه بیش از سه ماه مصرف داروهای کورتیکواستروئیدی (کورتون) دارند، توصیه می شود.

متخصص طب فیزیکی درخصوص درمان، توان بخشی و ورزش های مناسب پوکی استخوان خاطرنشان کرد: درمان های پوکی استخوان شامل درمان های دارویی، جراحی (در صورت شکستگی) و غیرجراحی و غیر دارویی است. درمان های دارویی شامل کلسیم، ویتامین D، بیسفسفوناتها (خوراکی یا تزریقی)، دنوزوماب، هورمون پاراتیروئید و … می شودد.

وی افزود: انجام ورزش های مفید در پیشگیری و درمان کاهش تراکم استخوان برحسب شدت کاهش تراکم، ویژگی های فردی و جسمی، وجود بیماری های زمینه ای و علاقه و دسترسی افراد متفاوت است. به طور کلی ورزش های تحمل کننده وزن، ورزش های تعادلی و ورزش های تقویت کننده عضلات، راست کننده ستون فقرات پشتی از بهترین ورزش های رایج در مبتلایان به پوکی استخوان به شمار می رود.

خواجه متذکر شد: ورزش هایی که حین انجام آن ناحیه کمر و پشت به جلو خم می شود در مبتلایان به پوکی استخوان ممنوع است و امکان دارد احتمال شکستگی مهره های ستون فقرات را افزایش دهد. همچنین ورزش های آبی و شنا، اگر چه در افزایش تراکم مفید نیستند ولی به دلیل اثرات مفید قلبی و عروقی و نیز سودمندی شان در ایجاد تناسب اندام، از جمله ورزش های مورد توصیه به حساب می آیند.

انتهای پیام