لزوم کنترل ریسک های ایمنی کار با مواد نانو

به گزارش ایسنا، فناوری نانو در سال های اخیر پیشرفت های چشمگیری داشته و نانومواد مهندسی شده به دلیل خواص منحصربه فرد خود در حوزه های مختلفی از جمله الکترونیک، پزشکی و انرژی مورد استفاده قرار گرفته اند. تولید و به کارگیری این مواد در صنایع مختلف رشد چشمگیری داشته است و انتظار می رود بازار جهانی محصولات نانو در سال های آینده به طور قابل توجهی افزایش یابد. با این حال، نگرانی های بسیاری درباره تأثیرات احتمالی این مواد بر سلامت انسان و محیط زیست به وجود آمده است.

نانومواد به دلیل اندازه بسیار کوچک ذراتشان و خواص منحصربه فردی که در مقیاس نانو دارند، ممکن است رفتارهای شیمیایی و فیزیکی متفاوتی از مواد معمولی از خود نشان دهند. این ویژگی ها ممکن است خطرات بالقوه ای را برای افراد در محیط های کاری ایجاد کند. به همین دلیل، نیاز به تحقیقات بیشتر برای ارزیابی دقیق این خطرات و تدوین راهکارهای مدیریت آن ها به شدت احساس می شود.

در این زمینه، گروهی از سمیه فرهنگ دهقان از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و همکارانش با همراهی پژوهشکده کاتالیست و نانوفناوری پژوهشگاه صنعت نفت، یک تحقیق مروری را انجام داده اند.

این پژوهش به بررسی چارچوب ها و ابزارهای موجود برای مدیریت و ارزیابی ریسک نانومواد مهندسی شده در محیط های کاری پرداخته است. هدف از این مطالعه، شناسایی بهترین روش های موجود برای حفظ ایمنی کارگران و کاهش خطرات ناشی از نانومواد در محیط کار بوده است.

پژوهش فوق با استفاده از جستجوی گسترده ای در پایگاه های داده معتبر نظیر Scopus و Web of Science انجام شده است. پژوهشگران با بررسی مطالعات و مقالات علمی مربوط به نانومواد مهندسی شده و ابزارهای مدیریتی و ارزیابی ریسک، چارچوب ها و ابزارهای مؤثری را شناسایی کردند. آن ها به دنبال راهکارهایی بودند که بتوانند مخاطرات احتمالی ناشی از نانومواد در محیط های کاری را به خوبی شناسایی و ارزیابی کنند.

در نتیجه این تحقیق، 17 چارچوب مدیریتی و 11 ابزار ارزیابی ریسک شناسایی شد که هر یک به بررسی جنبه های مختلفی از خطرات نانومواد می پردازند. این ابزارها به ویژه برای ارزیابی مخاطرات شغلی، زیست محیطی و سم شناختی نانومواد طراحی شده اند و البته هر کدام دارای کاربردها و محدودیت های مخصوص خود هستند.

این پژوهش نشان داد که هر یک از این چارچوب ها و ابزارها دارای قابلیت های منحصربه فردی برای ارزیابی ریسک نانومواد هستند، اما نکته قابل توجه آن جا است که هنوز هیچ توافق کلی بر سر بهترین روش مدیریت این ریسک ها وجود ندارد.

یافته های این تحقیق نشان می دهند که مدیریت ریسک نانومواد مهندسی شده نیازمند تحقیق و توسعه بیشتری است. نانومواد به دلیل خصوصیات منحصربه فردشان نیاز به ابزارها و چارچوب های ویژه ای برای ارزیابی و مدیریت دارند. علاوه بر این، هماهنگی بین سازمان ها و ارگان های دولتی و غیردولتی برای توسعه ابزارهای جدید و جامع در این زمینه بسیار ضروری است.

پژوهشگران تأکید می کنند که در کشورهای در حال توسعه مانند ایران، وجود ابزارهای مدیریتی مناسب و آموزش کافی در این زمینه می تواند به کاهش خطرات احتمالی و بهبود ایمنی کارگران کمک کند. کمبود اطلاعات و دانش در زمینه مخاطرات نانومواد و عدم وجود مقررات مشخص در این حوزه، چالش هایی جدی برای مدیریت ایمنی و سلامت در محیط های کاری محسوب می شوند.

در مجموع بر اساس این مطالعه که نتایج آن در فصلنامه «بهداشت و ایمنی کار» وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران منتشر شده اند، مدیریت ریسک نانومواد مهندسی شده یکی از چالش های مهم در حفظ ایمنی و سلامت در محیط های کاری است. درواقع ابزارها و چارچوب های موجود هرچند کمک کننده هستند، اما هنوز نیاز به توسعه و تکامل بیشتری دارند.

بر این اساس، نانومواد با خواص ویژه و پیچیدگی های منحصر به فرد خود، نیازمند بررسی های دقیق تر و راهکارهای مدیریتی جدیدی برای کاهش خطرات شغلی و زیست محیطی هستند و نباید نگرانی های موجود در این خصوص را نادیده گرفت.

انتهای پیام