امروز؛ عبور از دروازه تاریخ

به گزارش ایسنا، امروز 23 مهر 1403 به اهم مناسبت ها و حوادث تاریخیِ این روز می پردازیم.

آغاز احداث راه آهن سراسری ایران-1306

خط آهن سراسری ایران نام راه ریلی است که در دوره رضا پهلوی از شمال تا جنوب ایران به طول 1394 کیلومتر کشیده شد. این خط بندر امام خمینی در ساحل خلیج فارس را به بندر ترکمن در ساحل دریای مازندران وصل کرد.

کلنگ احداث ساختمان این خط در تاریخ 23 مهر با حضور رضاشاه، علی منصور وزیر طرق و شوارع و موتمن الملک رئیس ششمین دوره مجلس شورای ملی در محل فعلی ایستگاه مرکزی راه آهن در میدان راه آهن بیرون از دروازه گمرک تهران در سال 1306 به زمین زده شد و از همان وقت رسما ساخت خط آهن در سه جهت شمال، جنوب و مرکز کشور آغاز شد.

خط آهن سراسری ایران در تاریخ 27 مرداد 1317 پایان یافت. محل تلاقی خطوط شمال و جنوب خط سراسری راه آهن کشور در محل ایستگاه سمیه بود. این اتفاق سوم شهریور 1317 با تشریفات ویژه ای افتتاح و به بهره برداری رسید.

انجام عملیات دزفول توسط ارتش-1359

ارتش بعث عراق از روزهای اول تهاجم سراسری به خاک کشورمان تلاش کرد پایگاه هوایی وحدتی دزفول را که از پایگاه های استراتژیک نیروی هوایی ایران بود، تسخیر کند، اما با مقاومت نیروهای مردمی ناکام ماند.

دشمن مهاجم برای تلافی شکست ‏هایش در جبهه‏ دزفول، این شهر را زیر آتش توپخانه خود گرفت. نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی برای دور کردن آتش دشمن بعثی و در امان نگه داشتن پایگاه هوایی وحدتی عملیات دزفول را که در شمار عملیات های کلاسیک ارتش به شمار رفت در غرب دزفول طرح ریزی و اجرا کرد.

اما متاسفانه با وجود فداکاری و جانبازی فرماندهان و سربازان ارتش اسلام به دلیل پشتیبانی نشدن توسط نیروهای خودی از یک سو و شناسایی نشدن دقیق منطقه از دیگر سو در نهایت موجب عقب‏ نشینی نیروهای خودی شد.

ترور آیت الله اشرفی اصفهانی به دست مزدوران سازمان منافیق-1361

آیت الله عطاءالله اشرفی اصفهانی پنجمین شهید محراب در باختران ترور شد. ایشان سال 1283 در  شهر سده (خمینی شهر فعلی) استان اصفهان دیده به جهان گشود و پس از تحصیل مقدمات در سده و شهر اصفهان به قم مهاجرت کرد و از محضر اساتیدی چون آیات عبدالکریم حائری یزدی، سید محمد حجت کوه کمره‏ ای، سید صدرالدین صدر، سید محمدتقی خوانساری و سید روح الله موسوی خمینی بهره‏ برد و به اجتهاد رسید.

این عالم ربانی در سال 1335 به امر آیت الله سید حسین بروجردی به کرمانشاه مهاجرت کرد و در حوزه جدیدالتأسیس آن شهر به تدریس علوم دینی پرداخت. ایشان بعد از قیام 15 خرداد 1342 به تبعیت از امام خمینی مبارزات خود را در منطقه غرب کشور آغاز کرد. آیت الله اشرفی اصفهانی با توزیع اعلامیه و نوارهای سخنرانی امام زمینه گسترش نهضت خمینی را فراهم آورد.

این عالم مجاهد در هدایت مردم و روشنگری علیه رژیم طاغوت در غرب کشور نقش فعال و مهمی داشت. وی پس از پیروزی انقلاب به نمایندگی امام خمینی به امامت جمعه کرمانشاه منصوب شد و به امور شرعی، اجتماعی و فرهنگی مردم پرداخت.

ایشان همچنین با آغاز جنگ تحمیلی با وجود سن بالا، مسافت طولانی و راه ‏های صعب‏ العبور را به عشق دیدار دلاورمردان جبهه توحید پیمود و حضورش سبب دلگرمی رزمندگان اسلام شد. آیت الله اشرفی اصفهانی در طول حضورش در کرمانشاه 2 بار مورد سوء قصد قرار گرفت، اما در نهایت روز جمعه 23 مهر 1361 در 78 سالگی در محراب عبادت نماز جمعه در باختران به دست منافقین ترور رسید.

پیکر این عالم مجاهد بعد از تشییع باشکوه در کرمانشاه و خمینی‏ شهر در گلزار شهدای تخت فولاد اصفهان به خاک سپرده شد.

در تقویم هجری شمسی این اتفاقات نیز به ثبت رسیده است:

به دستور احمد وثوق الدوله رئیس الوزراء احمدشاه قاجار اداره نظمیه موظف شد سه نفر از مقامات دولتی از جمله مشکوه الدوله، امین الوزراء و بهاءالسلطنه را به اتهام اخلال در امر نان بازداشت کند-1295

به دنبال تأسیس بانک مرکزی ایران، جواهرات سلطنتی تحویل خزانه کل کشور که در این بانک قرار داشت، شد و بانک ملی که تا قبل از آن محل نگهداری جواهرات بود، بانکی تجاری شد-1339

سفارتخانه های ایران و عراق در تهران و بغداد رسما  گشایس یافتند-1352

نمایندگان 16 کشور برای انجام مذاکره در مورد عضویت جمهوری خلق چین در بازی های آسیایی در سال 1353 تهران، وارد ایران شدند-1352

حداکثر ویزیت پزشکان 900 ریال تعیین شد-1354

ژنرال ضیاء الحق رئیس حکومت نظامی پاکستان برای یک دیدار غیررسمی کوتاه مدت وارد تهران شد-1356

لغو سانسور مطبوعات به وسیله دولت شریف امامی برای کم کردن اعتراضات-1357

اشغال جاده آبادان - ماهشهر و تنگ شدن حلقه محاصره بیشتر آبادان- 1359

شهادت شهید محمدرضا ضیائی -1359

شهادت شهید سیدمحمدصادق دشتی-1364

رحلت آیت الله سید مصطفی صفایی خوانساری از اساتید برجسته حوزه علمیه قم-1371

رویدادهای مهم این روز در تقویم قمری شامل:

رحلت حضرت فاطمه معصومه (س) در قم در سال 201، تولد نَرشَخی دانشمند و نویسنده در سال 286، درگذشت رضا قلی خان هدایت رئیس مدرسه دارالفنون در سال 1288 و به توپ بستن گنبد حرم مطهر حضرت امام رضا (ع) توسط قشون روس در سال 1330 است.

رویدادهای مهم این روز در تقویم میلادی

تاج گذاری کوروش هخامنشی و آغاز سلسله پادشاهی هخامنشیان در ایران- 539 سال قبل از میلاد

با قدرت گرفتن کوروش هخامنشی و یورش به سرزمین بابل و تصرف آن، او در 14 اکتبر سال 539 قبل از میلاد در پرستش‏گاه بابل تاج‏گذاری کرد. از این زمان بود که حکومت شاهنشاهی در ایران بنیان‏گذاری شد.

کوروش ابتدا شوش را پایتخت کرد و بعد به جنگ اقوام و مخالفانش پرداخت تا اینکه در یکی از جنگ‏ها زخمی شد و در سال 529 قبل از میلاد پس از 10 سال سلطنت، درگذشت.

دوران حکومت سلسله هخامنشیان در ایران تا سال 330 قبل از میلاد به مدت 200 سال به طول انجامید و سرانجام این سلسله به دست اسکندر مقدونی منقرض شد.

تصرف تنگه هرمز- سال 1515

دریاسالار پرتغالی آلفونس دا آلبوکرکی ملقب به آلبوکرک در تاریخ 14 اکتبر 1515 میلادی همزمان با دوره سلطنت  شاه اسماعیل صفوی با کشتی توپدار و نیروی تفنگدار وارد تنگه هرمز شد و مدتی بعد با سرکوب مردم محلی جزایر استراتژیک جنوب خلیج فارس را اشغال کرد.

تنگه هرمز دروازه خلیج فارس با مساحت 970 کیلومتر مربعی تحت کنترل این فرمانده پرتغال درآمد و از این تاریخ پای اروپایی ها به منطقه باز شد. آلبوکرک نخسین نظامی غربی بود که از راه دریا به خلیج فارس وارد شد. او اولین دریانورد غربی بود که به اهمیت استراتژیک خلیج فارس پی برد.

آلبوکرک 10 سال قبل از اشغال جزیره هرمز سرزمین های مشرق زمین دیگری را هم اشغال کرده بود. جمعیت پرتغال در آن دوره حدود یک میلیون و 500 هزار نفر بود و او به خوبی می دانست نمی تواند در این مناطق به صورت مستقیم حکمرانی کند به همین دلیل با اجیر کردن مزدوران بومی، اقتدار پادشاهی پرتغال را در این کشورها اعمال کرد.

افتتاح کنگره وین و تعیین تکلیف قاره اروپا - 1814

پس از استعفا و تبعید ناپلئون بُناپارت در آوریل 1814 کنگره وین از 14 اکتبر در وین پایتخت اتریش آغاز به کار کرد تا درباره تصرفات و مستعمره های فرانسه در دوران ناپلئون بُناپارت تصمیم‏ گیری کند. در میانه کار کنگره وین، ناپلئون از تبعیدگاهش فرار کرد و در اواخر فوریه 1815 بار دیگر طی دوره کوتاهی معروف به حکومت 100 روزه قدرت را در دست گرفت و خود را آماده حمله به دشمنانش کرد. اگر چه این اتفاق با شکست مجددش نیفتاد، اما کنگره وین متوقف شد.

با شکست مجدد ناپلئون کنگره وین تا 9 ژوئن 1815 به کارش ادامه داد. مسائلی که کنگره با آنها روبرو بود شامل پیچیدگی ها و دشواری های فراوان داشت چرا که انقلاب فرانسه و جنگ‏های ناپلئون ساختار اروپا را به کلی به هم ریخت، اما آنچه بیشتر مورد توجه کنگره بود، برقرار کردن تعادل قوا برای حفظ صلح در قاره اروپا بود.

در این بین رقابت‏ها و دسیسه‏ چینی‏ های کشورهای شرکت کننده در کنگره از پیشرفت اساسی کار جلوگیری کرد. آنها خواهان سهم بیشتری بودند. علاوه بر آن اکثر نمایندگان شرکت کننده در کنگره تمایل داشتند تعادل قوا در اروپا به دوران قبل از انقلاب کبیر فرانسه برگردد و سلاطین و فرمان‏روایانی را در کشورهای مختلف روی کار آورند که قبل از انقلاب فرانسه وجود داشت.

سرانجام کشورهای پیروز خواسته های خود را به کنگره وین دیکته کردند و امپراتوری متلاشی شده ناپلئون را بین خودشان تقسیم کردند. کنگره وین پیروزی دولت ‏های بزرگ و پیشرفت رژیم‏ های سلطنتی علیه جمهوریت در اروپا بود.

خروج آلمان از جامعه ملل توسط آدولف هیتلر -1933

با روی کار آمدن هیتلر به عنوان صدراعظم در آلمان و نگرانیِ به وجود آمده در سراسر اروپا از برنامه‏ های نظامی او، کشورهای بزرگ اروپایی طی اجلاس خلع سلاح، با نظامی شدن آلمان، مخالفت کردند. پیش از این در پایان جنگ جهانی اول و طی قرارداد صلح وِرسای، نیروها و تجهیزات نظامی آلمان بسیار محدود شده بود و این مسئله هیتلر و دیگر مقام ‏های نازی را به شدت خشمگین کرد.

بعد از به رسمیت شناختن حقوق مساوی آلمان با سایر دول اروپایی، عملکرد هیتلر و شتابزدگی وی در مسلح کردن آلمان باعث مخالفت دولت ‏های متفقین شد. این امر باعث عکس‏ العمل هیتلر شد و پس از خروج آلمان از کنفرانس خلع سلاح، وی در 14 اکتبر 1933 خروج این کشور از جامعه ملل را اعلام کرد.

این اتفاق در حالی افتاد که جامعه ملل ناتوانی خود در حل مسائل بین‏ المللی را بارها نشان داده بود و خروج آلمان از این سازمان اهمیت چندانی نداشت. تصمیم آلمان بر خروج از جامعه ملل، نفی قرارداد ورسای را در بر داشت.

هیتلر با خروج از جامعه بین الملل به نوعی خودمختاری در تصمیمات داخلی و خارجی دست پیدا کرد و خود را از قید معاهدات بین المللی آزاد کرد. تصمیم هیتلر برای خروج از جامعه ملل، طی یک همه پرسی در 12 نوامبر 1933  با اکثریت 95 درصدی آلمانی‏ ها مورد پذیرش قرار گرفت و راه را برای اقدامات و سرکشی های بعدی هیتلر در داخل و خارج از آلمان باز کرد.

تشکیل سازمان بین المللی استاندارد- 1946

سازمان بین ‏المللی استاندارد از مجامعی است که بعد از جنگ جهانی دوم در 14 اکتبر 1946 تأسیس شد. این سازمان که براساس حروف اول آن ایزو نامیده می‏ شد مهم‏ترین سازمان جهانی در رشته تدوین و تعمیم استاندارد در سطح بین‏ المللی است.

«ایزو» در تمام رشته‏ ها به جز رشته برق و الکترونیک و مواد دارویی فعالیت دارد و رشته‏ های یاد شده بر عهده دو سازمان بین‏ المللی الکترونیک و سازمان بهداشت جهانی است. علاوه بر کمیته‏ های فنی، تعدادی کمیته‏ های عمومی نیز زیر نظر شورای ایزو تشکیل شده تا درباره مسائل عمومی، فنی و اداری این سازمان بررسی و مطالعه نمایند.

پیشنهادات این کمیته‏ ها برای تصویب به شورا عرضه می شود. مقر سازمان بین‏ المللی استاندارد در شهر ژنو در کشور سوئیس است.

حمله تروریستی صهیونیست های مسلح به روستای فلسطینی قُبیه -1953

14 اکتبر 1953 صهیونیست‏های مسلح با یورش به روستای قُبیه در کرانه باختری رود اردن به قتل عام اهالی روستا پرداختند. آنان تحت فرماندهی آریل شارون از صهیونیست های نژادپرست افراطی دست به این اقدام جنایت آمیز زدند. در این جنایت ده‏ها خانه و یک مدرسه منهدم شد و 42 زن، مرد و کودک فلسطینی به خاک و خون کشیده شدند.

در تقویم میلادی مناسبت هایی چون:

تولد ویلیام پن سیاست مدار و فیلسوف برجسته انگلیسی  در سال 1644، تولد دوایت آیزنهاور سی و چهارمین رئیس جمهور آمریکا در سال 1890، مرگ مارشال اروین رومل فرمانده عالی رتبه ارتش آلمان در سال 1944، درگذشت جولْیوس نایرِرِه سیاست مدار برجسته و رهبر پیشین تانزانیا در سال 1999 روز جهانی استاندارد و دریافت جایزه ادبی نوبل توسط پینترهرولد پینتر در سال 2005 به ثبت رسیده است.

انتهای پیام