آنچه باید درباره عملیات پل نادری بدانید

به گزارش ایسنا، پس از گذشت یک هفته از آغاز جنگ تحمیلی، در حالی که دو لشکر مجهز ارتش عراق با نفوذ در عمق خاک ایران به رودخانه کرخه رسیده بودند و هر لحظه احتمال عبور آن ها از این رودخانه و تصرف راه آهن و جاده اندیمشک ـ اهواز و قطع راه های مواصلاتی، استان خوزستان را تهدید می کرد. اگرچه نیروهای مردمی، رزمندگان سپاهی و باقی مانده عناصر «تیپ 2 زرهی لشکر 92 اهواز» در حوالی پل نادری موضع گرفته، برای جلوگیری از نفوذ دشمن از این محور در تلاش بودند، اما منطقه ای خالی از مدافعان بین پل نادری تا شهر شوش با عرضی حدود 40 کیلومتر، تهدیدی جدی محسوب می شد.

علاوه بر این، در جنوب شوش تا 40 کیلومتری شمال اهواز نیز منطقه خالی دیگری بود که دشمن از تمامی نقاط این مناطق می توانست از کرخه عبور کند و خود را به جاده اندیمشک ـ اهواز برساند. وجود این تهدیدات بود که مقابله با دشمن در این محور را نسبت به سایر محورهای وصولی حیاتی تر کرده بود. بر همین اساس مقرر گردید برای عقب راندن لشکرهای 1 و 10 ارتش عراق از غرب کرخه، عملیاتی طراحی گردد و پس از رسیدن نیروهای کمکی به اجرا گذاشته شود.

با ورود لشکر 21 پیاده حمزه (که به تازگی با ادغام دو لشکر 1 و 2 پیاده تهران تشکیل شده بود) در 1359/7/15 به خوزستان، این لشکر مأموریت یافت ضمن پدافند در سرپل های موجود در ساحل غربی رودخانه کرخه، با اجرای عملیاتی تیپ 24 مکانیزه عراق را که در مقابل سرپل غربی پل نادری پدافند می کرد، منهدم کند و سپس تپه های «علی گرده زد» و «ابوصلیبی خات» را آزاد کند. به لشکر 16 زرهی قزوین مأموریت داده شد که عملیات را به سمت غرب ادامه داده و نیروهای دشمن را تا نوار مرزی عقب براند.

بر اساس طرح مانور، «لشکر 21 پیاده حمزه» با دو تیپ وارد عمل می شد. «تیپ 1 » مأموریت داشت با یک گردان تانک در محور جاده پل نادری ـ عین خوش پیشروی کرده و از سمت شرق به تپه علی گرده زد حمله کند و با یک گردان تانک دیگر در محور سه راهی قهوه خانه به سمت تپه ابوصلیبی خات پیشروی و آن را تصرف کند. «تیپ 3 لشکر 21 » نیز مأموریت داشت با سه گردان پیاده از ارتفاعات شمالی به سمت جنوب تک کرده و قسمت غربی تپه علی «گره زد» را آزاد کند.

عملیات در ساعت هفت صبح 1359/7/23 آغاز شد. «تیپ 3 » به علت عواملی چون باز بودن هر دو جناح و عدم آشنایی با منطقه، نتوانست هیچ حرکتی به سمت هدف انجام دهد. واحدهای تانک تیپ 1 حول محور پل نادری ـ سه راهی قهوه خانه به حرکت درآمدند. در آغاز عملیات، دشمن واکنشی نشان نداد. یگان های تانک نیز به تصور آنکه عراقی ها هنوز نتوانسته اند پدافند خود را سازمان دهند یا احتمال اینکه از منطقه عقب نشینی کرده اند، بر سرعت خود افزودند.

درحالی که دو ستون از یگان های تانک کمتر از یک کیلومتر از خط خودی در غرب پل نادری دور شده بودند، آتش سلاح های ضد زره دشمن در ساعت 8 صبح روی تانک های در حال حرکت گشوده شد. هرچه تانک ها به خط پدافندی دشمن نزدیک تر می شدند حجم آتش ضدتانک افزایش می یافت. جنگ افزارهای ضد زره عراق، تانک های در حال حرکت به سمت سه راهی قهوه خانه را که مسیر حرکتشان تقریباً موازی جاده بود، از پهلو هدف قرار می دادند. یگان های حمله کننده که انتظار چنین واکنشی را نداشتند و نیز اطلاعات صحیح از توان و گسترش دشمن نداشتند، با این احساس که در دام افتاده اند، برای نجات خود پراکنده شدند که همین پراکندگی موجب از هم گسیختن یگان ها شد.

بدین ترتیب تاکتیک به کار گرفته شده، مانع از کسب موفقیت شد. 17 ماه بعد، عملیات مشترک سپاه و ارتش با نام «فتح المبین» در این منطقه به اجرا درآمد.

انتهای پیام