کودکی های گمشده در هزارتوی تکنولوژی

به گزارش ایکنا؛ نفوذ تکنولوژی و استفاده بی حد و مرز از ابزار های آن نه تنها زندگی والدین و بزرگتر ها را تحت تأثیر قرار داده، بلکه زندگی کودکان را نیز دچار اختلال کرده است، کودکانی که تا پیش از این، صدا و هیاهویشان را از کوچه ها و پارک ها می شنیدید، این روزها آنها را در گیم نت ها و دست به موبایل و تبلت می بینید. نفوذ این ابزار ها تا حدی است که بازی های موبایلی به کودک زیر دو سال نیز رسیده است، در حالی که کودک در این سن به هیچ وجه نباید به صفحه نمایشگر نگاه کند، چراکه دچار آسیب های مغزی می شود. همچنین خلق رویا ها و تخیل آنها که به واسطه بازی های فیزیکی و اجتماعی رخ می دهد، به تعویق می افتد، آنها در سنین بالاتر در برخورد با همسالان خود دچار مشکل می شوند، چون فرصت ارتباط و تعامل با آنها را نداشته اند و کودکی خود را کشف نکرده اند.

هفته ملی کودک، گروه اجتماعی ایکنا را بر آن داشت تا در این زمینه با شیما قبا، روانشناس کودک و روان درمانگر گفت وگو کند و درباره آثار کودکی کردن و یا محرومیت از این دوره مهم جویا شود. مشروح این گفت وگو را در ادامه می خوانید.

ایکنا ـ به واسطه شرایطی که همه ما با آن مواجه هستیم، کودکان با فضای مجازی و دستگاه های الکترونیک همچون موبایل، تبلت و ... مواجه هستند و دوران کودکی که اکثر ما در گذشته داشتیم را تجربه نکردند، یعنی والدین کودکان خود را از این فضا محروم می کنند. از دیدگاه شما کودکی کردن چگونه است و چه آثار مثبتی دارد؟

استفاده کمتر از رسانه های اجتماعی و بازی کمتر با موبایل و تبلت به این معناست که بچه ها می توانند زمان بیشتری را صرف تعامل با دوستان، خانواده، بیرون رفتن، ورزش کردن یا کتاب خواندن کنند. امروزه متاسفانه تعداد زیادی از کودکان به جای بازی با همسالانشان، با بازی های موبایلی وقت خودشان را پر می کنند، در حالی که بازی های حقیقی برای رشد سالم کودک ضروری هستند. این نوع بازی ها که در کودکان زیادی محدود شده است، باعث می شود کودک تجارب و احساسات خودش را بهتر مدیریت کند و حتی موقعیت هایی که برایش آزاردهنده بوده را برون ریزی کند. در واقع کودکی کردن همین تجربه های زیسته زندگی است که در شادی و بازی با همسالان به وجود می آید تا شخصیت کودک درونش را رقم بزند و والدین خواسته یا ناخواسته فرزندان خود را از این امر مهم محروم می کنند.

با ارائه زودهنگام و بی رویه مدیا به کودکان، حقوق کودک را نادیده می گیریم، بازی کردن حق کودکان است. با بازی های حرکتی ماهیچه های کودک تقویت می شوند، هماهنگی چشم و دست و پا به وجود می آید، کودک حل مسئله را یاد می گیرد، ارتباط اجتماعی اش رشد می کند، احساساتش را بیشتر می شناسد و همه اینها لازمه رشد سالم کودک است و والدین باید آن را فراهم کنند، والدین باید شرایط و موقعیت بازی را برای کودکان خود فراهم کنند.

ایکنا ـ بچه هایی که فرصت کودکی کردن را از دست می دهند، از چه چیزهایی محروم می مانند؟

وقتی کودک ساعت های زیادی را پشت انواع نمایشگر ها سپری می کند، در واقع از بودن در دنیای واقعی محروم می شود. اکثر این کودکان در دنیای واقعی و در برخورد با انسان ها و داشتن روابط اجتماعی دچار مشکلاتی می شوند؛ چراکه هر کودکی در معاشرت با دیگران روابط اجتماعی اش را ارتقا می دهد و این کودکان به جای داشتن روابط دو طرفه، مدام رابطه ای یک طرفه با صفحات نمایش را تجربه کرده اند. این کودکان در شناخت احساسات دیگران ناتوان تر هستند.

والدین در اکثر شرایطی که نیاز به صبوری است، مدیا را در اختیار کودک قرار می دهند (مثلاً در راه سفر یا اتاق انتظار دکتر) و کودک تمرین تاب آوری نمی کند و در جایی که نیاز به صبوری است و مدیایی هم در کار نیست، نمی تواند شرایط را مدیریت کند.

کودکی که کودکی نمی کند، یعنی از حق طبیعی خودش که بازی کردن است، محروم می شود و زمانی هم که در کنار همسالان یا بزرگسالان قرار می گیرد، معمولاً نمی تواند ارتباط خوبی با آنها داشته باشد و به همین علت ارتباطات اجتماعی اش به خوبی رشد نمی کند و شکل نمی گیرد. مهارت های حرکتی این کودکان هم به دلیل زیاد نشستن و فعالیت نکردن ارتقا نمی یابد.

ایکنا ـ فرزندانی که کودکی کردن را تجربه نمی کنند در سنین بالاتر با چه مشکلاتی مواجه می شوند؟

این کودکان با ورود به مدرسه دچار مشکلات زیادی می شوند، چون محیط مدرسه تنها جایی است که به هیچ وجه نمی توانند موبایل، تبلت و تلویزیون داشته باشند. از طرفی هم مهارت های لازم برای حضور در چنین محیطی را هم به خوبی کسب نکرده اند. بسیاری از اوقات شاهد این موضوع هستیم که مدرسه را دوست ندارند، چون باعث شده امکان استفاده از مدیایی که تا مرز اعتیاد نیز پیش رفته را از دست بدهند و مهارت های اجتماعی پایینی دارند، در نتیجه نمی توانند به خوبی با همسالان و معلم ها ارتباط برقرار کنند، تمرکز و توجهشان به دلیل استفاده زیاد از نمایشگر ها دچار اختلال شده و همه این موارد باعث می شود، مانند بقیه همکلاسی ها از بودن در فضای مدرسه لذت نبرند.

ایکنا ـ راهکار پیشنهادی شما به والدین چیست؟

این واقعیت را باید بپذیریم که والدین، کودک را با دنیای مجازی آشنا می کنند و این مدیریت بر عهده والدین است. اگر کودک زیر دو سال دارید، لطفاً تا دو سالگی هیچ صفحه نمایشی در اختیارش نگذارید. طبق گفته سازمان بهداشت جهانی کودکان بالای دو سال تا پنج سال فقط می توانند یک ساعت از انواع صفحات نمایشی استفاده کنند. لطفا این توصیه را جدی بگیرید. اگر از کودکی این قاعده را رعایت کنید، قطعاً کودک با شما همراه خواهد شد و در سنین بالاتر بابت این مسئله مشکلی نخواهید داشت و اگر اکنون کودکتان زمان زیادی را صرف مدیا می کند، به مرور و با جایگزین کردن فعالیت های مختلف، گذاشتن وقت کیفی برایش این زمان را کاهش دهید و سپس به کمک کودک، قاعده ای را برای مدیریت زمان تنظیم کنید و پای آن قاعده بایستید. آنچه باعث آسیب به کودکانمان شده است، مدیریت زمان مصرفشان نیست، بلکه بی حد و مرز استفاده کردن از این وسایل است.

ایکنا ـ چطور کودکان را به بازی در فضای واقعی ترغیب کنیم؟ چه بازی هایی در این زمینه مؤثر است؟

هر کودکی متناسب با ویژگی های شخصیتی اش به بازی های متفاوتی علاقه دارد. فوتبال بازی کردن، رنگ بازی، خمیر بازی، پازل و لگو، کاردستی، آشپزی کردن و... همه فعالیت هایی هستند که معمولاً کودکان به آنها علاقه نشان می دهند.

گفت وگو از سمیه قربانی

انتهای پیام