چالش های صنعت خودرو از زبان مدیرعامل ایران خودرو/ شرط کاهشی شدن قیمت ها در بازار چیست؟

ایرنا به نقل از ایکوپرس- علیمردان عظیمی با حضور در خبرگزاری دانشجویان ایران، با بیان این که در موضوع صنعت خودرو و این که چه کسی را مقصر مشکلات موجود بدانیم، اظهار کرد: به اعتقاد من، اصلی ترین اشکال در صنعت خودرو در گذشته این بوده که ما یک سیاست استراتژیک واحدی در این صنعت نداشته ایم. قوانین و مقررات متعددی برای صنعت خودرو وضع شده که برخی بخش های این قوانین و مقررات در تعارض با یکدیگرند.

مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو، ضمن تاکید بر این که سیاست گذاری اشتباه در صنعت خودرو، موجب این شده که امروز بیش ترین مشکلات را در این صنعت شاهد باشیم، گفت: به عنوان مثال در بحث قیمت گذاری به سمتی رفته ایم که خودرو از کالای مصرفی به کالای سرمایه ای تبدیل شده است. هیچ کالای دیگری در کشور نداریم که به عنوان نمونه 280 میلیون تومان با بازار آزاد اختلاف قیمت داشته باشد و بعد به مردم بگوییم برایش صف نکشید و نخرید. یک کالای ساده همچون آب معدنی را اگر در روز مردم سه تا چهار لیتر مصرف داشته باشند، به یک فرد به میزان 20 لیتر توزیع کنیم، اما بگوییم امروز که به بهای 100 تومان خریداری می کند، می تواند 150 تومان بفروشد، همه برایش صف می کشند؛ چراکه یک سود در آن نهفته است.

وی ادامه داد: نیاز خودروی سواری در کشور ما، بین یک میلیون تا یک میلیون و 200 هزار دستگاه در سال است. امسال و سال گذشته بیش از نیاز، خودرو تولید شده است، اما در پاسخ به این که پس چگونه مردم این میزان تقاضا دارند، باید گفت: تعدادی از متقاضیان مصرف کننده واقعی هستند، ولی بخش قابل توجهی از این تقاضاها، تقاضای کسب سود ناشی از اختلاف قیمت است؛ بسیاری از این افراد که ثبت نام می کنند، به دنبال این هستند که این خودرو را تحویل گرفته و در بازار آزاد 300-200 میلیون تومان بالاتر یا بعضا به دو برابر قیمت، بفروشند.

نبود سود ناشی از اختلاف قیمت، فروش محصولات برخی خودروسازان را قسطی کرد

این مدیرعامل خودروساز تصریح کرد: همان طور که اشاره شد، نیاز جامعه بین یک میلیون تا یک میلیون و 200 هزار دستگاه است؛ این درحالی است که سال گذشته قریب به یک میلیون و 400 هزار دستگاه خودرو تولید شده است؛ لذا اگر واقعا این اختلاف قیمت را حل نکنیم، امکان پاسخ گویی به این تقاضاهای کاذب وجود ندارد؛ کما این که امروز در بازار بعضی از خودروها هستند که اختلاف قیمتی با کارخانه ندارند، اما متقاضی چندانی هم برای آن ها وجود ندارد و فروشندگان آن ها به فروش قسطی روی آورده اند و در سراسر شهر تبلیغ هم می کنند اما مشتری نیست، چرا؟ چون سود ناشی از اختلاف قیمت وجود ندارد.

عظیمی خاطرنشان کرد: اگر به دنبال خودرو برای مصرف شخصی هستیم، چرا تنها تقاضا برای محصولات ایران خودرو بیش از همه است؟ دلیل این است که اختلاف قیمت ما با بازار بیش تر از همه است. آمار و نموداری که از مقایسه اختلاف قیمت محصولات ایران خودرو با بازار در مقایسه با دیگر خودروسازان تهیه شده، نشان می دهد که محصولات ایران خودرو به طور میانگین 36 درصد اختلاف قیمت با بازار دارد (این درحالی است که این فاصله، در سال گذشته 6۰ درصد بوده است). در سایپا نیز این اختلاف 25 درصد است. اختلاف قیمت در گروه بهمن موتور 17 درصد، در محصولات کرمان موتور حدود 14 درصد، در مدیران خودرو تنها هفت درصد و در سایرین هم یک درصد اختلاف قیمت محصولات در کارخانه با بازار آزاد وجود دارد؛ این یک درصد هم به این دلیل است که قیمت محصول را بر اساس قیمت مواد اولیه و قطعات برایشان تعیین کرده اند.

مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو، تشریح کرد: دقیقا در همین بخشی که بیش ترین اختلاف قیمت با بازار مشاهده می شود، بیش ترین تقاضا هم وجود دارد. ما برای 115 هزار دستگاه خودرو که ظرفیت ثبت نام داشتیم، حدود ۳.5 میلیون نفر ثبت نام کردند! چطور است که برخی خودروسازان قسطی هم می فروشند و مشتری نیست، اما این طرف سه میلیون نفر ثبت نام می کنند، برای 115 هزار دستگاه! اگر بخش قابل توجهی از این ها به دنبال کسب سود از این اختلاف قیمت نیستند، پس موضوع چیست؟ ضمن این که در این شرایط، دسترسی مصرف کننده واقعی به محصول شرکت محدود شده و این موضوع سبب بروز نارضایتی در قشر مصرف کننده واقعی می شود.

این مدیر ارشد صنعتی ضمن تاکید بر این که بر این اساس باید سیاست گذاری را اصلاح کرد، گفت: البته ما فقط به دنبال این نیستیم که بگوییم محصولات ما ارزان است؛ اشکالاتی هم در بخش صنعت خودرو وجود دارد؛ من از زمانی که در این گروه صنعتی فعالیت خود را آغاز کردم، قدم هایی را برای حل مشکلات برداشته ام.

کاهش بهای تمام شده خودرو، یک شبه محقق نمی شود

عظیمی معتقد است که بهای تمام شده در صنعت خودروی ما زیاد است که باید از اساس درست شود، اما یک شبه هم قابل اصلاح نیست؛ این اصلاح نیاز به برنامه ریزی دارد؛ چراکه سال ها طول کشیده که این موضوع در این صنعت نهادینه شده است.

وی ادامه داد: در برنامه های اولیه خود برای تحقق کاهش قیمت تمام شده، همه خریدهای خارجی خود را کاهش داده ایم. برنامه ریزی صورت گرفت تا کاهش بهای تمام شده خودرو اتفاق بیفتد، اما آن قدر فشارِ زیان انباشته به صنعت خودرو سنگین بوده که به سرعت نمی توان بهای تمام شده را کاهش داد.

این مقام مسوول در پاسخ به این که در دیگر خودروسازان که بهای محصولات به قیمت های بازار نزدیک است، آیا اجازه افزایش قیمت به این خودروسازان داده شده یا حمایت خاصی از آن ها صورت گرفته، اظهار کرد: بالاخره تقاضای بالایی برای محصولات ایران خودرو وجود دارد؛ به طوری که سالانه بین 600 تا ۷۰۰ هزار دستگاه تولید می کند، اما باز هم تقاضا بیش تر است؛ ذاتا قیمت محصولات آن خودروسازان، در بخش قیمتی قرار می گیرد که تقاضا برایش کم تر است. علاوه بر این در جلسه ای که اخیرا با یکی از این مراجع ذی ربط داشتیم، اعلام می کردند که در بحث قیمت، افرادی که این خودروهای در کلاس قیمت بالاتر را می خریدند، توانایی مالی دارند، اما افرادی که متقاضی محصولات شما هستند، اکثرا بنیه ضعیف تری دارند از این رو نمی توانیم همچون دیگر خودروسازان، محصولات شما را تعیین قیمت کنیم.

مدیرعامل گروه خودروسازی ایران خودرو ادامه داد: محصولات دیگر خودروسازان، خودروهای گران تری است و قشر مرفه به راحتی خرید می کنند، اما خودرویی که ما تولید می کنیم، عمدتا برای قشر ضعیف تر است و سبد خودروهایمان اقتصادی است. این درحالی است که برای مصرف کننده واقعی، اگر سیاست ها را اصلاح کنیم (که به نظر می رسد با حضور آقایان پزشکیان و اتابک، این سیاست ها قابل تغییر است)، باید قدری واقع بینانه به این صنعت نگاه شود؛ چراکه صنعت خودرو دیگر بیش از این، توان این حجم از زیان انباشته را ندارد.

وی افزود: چنان چه این زیان انباشته یک قدم دیگر جلو برود، ممکن است مسایلی پیش بیاید که دیگر همین تعداد خودرو را هم نتوانیم برای متقاضیان تامین کنیم؛ بنابراین در جلساتی هم که داشتیم، به دنبال این هستیم که سیاست های خودرویی را به دو جهت اصلاح کنیم؛ در وهله اول باید اصلاح بهای تمام شده صنعت خودرو صورت پذیرد. من معتقد هستم که بیش از 50 درصد از مشکلات ما همین جاست. بنابراین هم بحث کیفیت خودروهای داخلی و هم بحث کاهش بهای تمام شده، باید انجام شود و اصلاح قیمت هم به گونه ای باشد که مصرف کننده بتواند خودرو را با قیمت منطقی در اختیار بگیرد و خودروساز هم متحمل زیان نشود. نباید این نکته را از نظر دور داشت که مصرف کننده واقعی که در قرعه کشی ها موفق به خرید نمی شود، ناگزیر نیاز خود را از بازار آزاد با قیمتی به مراتب بالاتر، تهیه می کند؛ اگر ما در قیمت گذاری محصولات خودروسازان داخلی، نگران افزایش قیمت کارخانه ای هستیم، باید در نظر داشت که کاهش اختلاف قیمت کارخانه و بازار، تقاضای کاذب را از بین خواهد برد و مشتری نهایی می تواند خودرو را با قیمت معقول خریداری کند.

چگونه می توان بهای تمام شده را کاهش داد؟

عظیمی در تشریح راهکارها برای کاهش بهای تمام شده محصولات، گفت: سال گذشته ما در خریدهای خارجی خود، حدود 179 میلیون دلار کاهش بهای تمام شده، داشتیم. این بدان معناست که می توان در بخش های دیگر هم که وارد شده ایم، حتما بهای تمام شده را کاهش دهیم. واقعیت امر این است که در بحث قیمت مواد اولیه و قطعات، بحث قطعات را باید قدری بیش تر مدیریت کنیم تا بهای تمام شده، کم تر شود. اگر رشد نرخ صنعت و خودرو را با یکدیگر مقایسه کنیم، می بینیم که تمام مواد اولیه ای که ما تهیه می کنیم، تقریبا از بورس و در یک شرایط کاملا رقابتی، تامین می شود.

وی خاطرنشان کرد: طبق داده های مرکز آمار ایران، رشد شاخص تورم صنعت از سال 1396 تا سال جاری، 1315 درصد بوده است. این درحالی است که رشد خودرو 581 درصد بوده است؛ مگر ما از همین موادی که صنعت رشد کرده استفاده نمی کنیم؟ مگر ورق آلومینیوم و سایر مواد دیگر را از این کانال تامین نمی کنیم؟ چطور می شود که این قیمت ها را ما بر اساس این رشد تهیه کنیم، اما خودرو را بر اساس این نرخ رشد بفروشیم؟ مشکل همین جاست؛ فاصله بسیاری وجود دارد که بهای تمام شده با آن نرخ رشد صنعت و فروش خودرو با آن نرخ، ایجاد می شود. این درحالی است که بازار با همان نرخ رشد تورم، بالا می رود.

۸۰ درصد محصولات ایران خودرو با زیان تولید می شود

عظیمی ادامه داد: در حال حاضر بیش از 80 درصد محصولات ما زیان ده هستند. چرا قیمت محصولات ما با بازار اختلاف 280 میلیون تومانی دارد؟ چون ما رشد قیمت نداشته ایم.
این مدیر خودروساز ضمن اشاره به این که یکی از راه های کنترل قیمت مواد اولیه در زنجیره ورودی، کاهش بهای تمام شده است، گفت: 30 درصد از ورقی که فولادی ها تولید می کنند، خودروسازها استفاده می کنند، اما آن ها در بورس و در فضای رقابت کامل و حتی گاهی بیش از آن چه در بورس است، به ما می فروشند به طوری که در بورس به من خودروساز می فروشد، سپس بند «سایری» به آن اضافه می شود و با قیمت بالاتر از بورس، می فروشند. فروش پتروشیمی ها و فولادی ها به خاطر عرضه در بورس و به قیمت رقابتی، همه، سرشار از سود است. من خودروساز اگر این 30 درصد ورق فولادی را از کشور تهیه و وارد کنم، ارزان تر برایم تمام می شود.

مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو در پاسخ به این که نظر و پاسخ مجلس و دولت به این چالش به عنوان نهاد تنظیم گر چیست؟ تصریح کرد: ما طرحی را ارایه دادیم که بر اساس آن اعلام کردیم، حداقل به همان میزانی که قیمت خودروی ما را تعیین می کنید، به همان میزان مواد اولیه مورد نیازش را از همان منابع تامین کننده، کاهش دهید. اگر قرار است مواد اولیه را از بورس خریداری کنیم، اجازه دهند که در بورس هم عرضه کنیم اما اگرنه، قرار است که ما قیمت تمام شده خود را تحت شرایطی که نهادها تعیین می کنند، بفروشیم، تهیه مواد اولیه را هم با همان ساختاری که تعیین قیمت می کنند، برایمان تامین کنند.

چه فرقی میان سهام دار پتروشیمی ها با سهام خودرویی است؟ این سود می کند آن یکی زیان!

عظیمی با اشاره به این که صنایع خصولتی نظیر پتروشیمی ها به هیچ عنوان پذیرای چنین شرایطی نیستند، تاکید کرد: این را برای ما شفاف کنند که چه فرقی میان سهام دار پتروشیمی ها و فولادی ها با سهام دار خودرویی است؟ حدود 19 میلیون نفر از مردم این کشور، سهام داران خودرویی هستند؛ چرا باید ترجیح بدهیم کسی که سهام پتروشیمی و فولاد خریداری کرده، سود ببرد، اما کسی که سهام ایران خودرو و سایپا را خریده است، زیان کند؛ بنابراین ضرورت دارد که دولت و مجلس حتما فکری برای ایجاد تعادل در این زمینه داشته باشند.
وی ادامه داد: همان طور که اشاره شد، واقعا صنعت خودرو تحمل زیان انباشته را ندارد. هم اکنون نیز مشمول ماده 141 هستیم و باید حتما برای آن تصمیمی بگیرند؛ البته به نظر می رسد که با روی کار آمدن دولت جدید، احتمال این که سیاستی را در پیش بگیرند که هم خودروسازها از شمول ماده 141 خارج بشوند و هم به آسانی خودرو در دسترس متقاضیانِ واقعی قرار بگیرد، وجود دارد. برای این منظور، می توانند بحث های مالیاتی را در نظر بگیرند یا با ادامه روند واردات خودروهای جدید، پیش بروند. مجلس هم که با واردات خودرو موافق است و تصویب کرده اند؛ ما هم از ورود خودروهای جدید استقبال می کنیم، اما نکته این جاست که زمانی که خودرو وارد بازار می شود، باید فضای رقابتی را هم ایجاد کنیم.

دست مان را بستند، گفتند رقابت کنید

این مدیر صنعتی خاطرنشان کرد: معنای فضای رقابتی این است که همه بازیگران این صحنه، از یک امتیاز مساوی برخوردار باشند. نمی توان وارد یک بازی شد، دست یک طرف را بست و بگوییم که با طرفی که دستش باز است، رقابت کنید. زمانی که قیمت محصولات خودروسازان را یک مرجعی تعیین می کند آن هم کم تر از قیمت تمام شده برای خودروساز، با خودرویی که از خارج از کشور وارد می شود و به خاطر آن، ارز هم از کشور خارج می شود و قیمت دستوری ندارد، به سختی می توان رقابت کرد. باید شرایط تعیین قیمت محصولات من خودروساز را هم همچون خودروهای وارداتی در نظر گرفت، در غیراین صورت رقابتی صورت نمی گیرد.

وی ضمن استقبال از تصمیم دولت چهاردهم برای واردات خودرو و تخصیص ارز برای این منظور، خاطرنشان کرد: واردات سبب رقابت بیش تر در بازار و توسعه صنعت خودرو داخلی خواهد شد؛ ایران خودرو نیز تلاش خواهد کرد تا با قیمت و کیفیت رقابتی تولید خود را ادامه دهد.

هیچ خودروسازی با واردات خودرو مخالف نیست، اما باید هر شرایطی که برای قیمت خودرو وارداتی در نظر می گیرند، برای خودروهای ساخت داخل نیز در نظر بگیرند، اگر وارکننده اسناد و مدارک ارایه می دهد، ما نیز همه خریدها و هزینه های خود را با اسناد و مدارک ارایه می دهیم و بر اساس همان هم به ما قیمت بدهند. اگر می خواهیم خودروی داخلی قابل رقابت با خودروی وارداتی داشته باشیم، اجازه دهند قیمت محصولات خودروسازان داخل هم آزاد باشد؛ این امر به سرعت سبب کاهش بهای خودرو در بازار خواهد شد.

عظیمی تصریح کرد: نیاز واقعی جامعه این قدرها که می بینیم نیست؛ در حال حاضر حدود 1.4 میلیون دستگاه خودرو در داخل تولید می شود، 100 تا 200 هزار دستگاه خودرو هم وارد کشور کنیم، عرضه از تقاضا بیش تر شده و قیمت کاهش پیدا می کند. شرایط فعلی بازار به خاطر این است که یک فضایی از گذشته ایجاد شده که تقاضا بیش از عرضه جلوه داده شود؛ از همین رو تعداد زیادی خودرو در پارکینگ ها هست و این خودروها را می گیرند، اما استفاده نمی کنند. این خودروها اگر وارد بازار شوند، مطمئن هستیم که قیمت خودرو کاهشی خواهد شد.

مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو اظهار کرد: مطمئن هستم که اگر قیمت محصولات ایران خودرو را هم اصلاح کنیم، بازار خودرو را تنظیم می کند و زمان زیادی طول نمی کشد که ما هم می توانیم خودرو قسطی عرضه کنیم؛ در این شرایط حتما قیمت بازار کاهشی می شود؛ چرا که میزان عرضه با میزان تقاضای واقعی متعادل خواهد شد. در دهه 90 به خاطر داریم که اجازه دادند خودرو در حاشیه بازار عرضه شود، طولی نکشید که ایران خودرو و سایپا وام برای خرید خودرو می دادند تا مردم تشویق شده و خودرو بخرند. اکنون هم می توان با اصلاح این سیاست، همان گونه اقدام کرد.