فصل نوبل رسید/ برنده ها هفتم تا چهاردهم اکتبر معرفی می شوند

به گزارش گروه علمی ایرنا، آلفرد نوبل (1833 تا 1869) مخترع و محقق سوئدی که از اختراع دینامیت در سال 1866 ثروت عظیمی به دست آورده بود، در وصیت نامه ای که یک سال پیش از مرگ در سال 1895 تنظیم کرد؛ ثروت خود را به بنیادی بخشید تا از افرادی تقدیر کند که طی یک سال گذشته با اقدامات خود بیشترین منفعت را به بشریت رسانده اند.

نوبل اعلام کرده بود مجموع ثروت او باید در اوراق قرضه امن سرمایه گذاری شود و در نتیجه 31 میلیون و 500 هزار کرون سوئد (برابر با حدودا دو میلیارد و 951 میلیون دلار آمریکا)، برای تاسیس بنیاد نوبل استفاده شد.
وی در وصیت نامه خود تعیین کرد جوایز باید به پنج قسمت مساوی برای فعالان رشته های فیزیک، شیمی، پزشکی ادبیات و صلح اختصاص یابد.

بنیاد نوبل بعد از سه سال چالش های مستمر برای مدیریت اموال وی تاسیس شد و پنج نهادی که وی خواسته بود موافقت کردند، این جوایز را همانطور که می خواست به برندگان اعطا کنند. بنیاد نوبل از سال 1901 کار خود را با تعیین، اعلام و اعطای جوایز به برندگان در این رشته ها آغاز کرد.

این بنیاد دستورالعمل مشخصی را در مورد نحوه تقسیم اعطای نوبل در سال 1900 تدوین کرد و این دستورالعمل به تایید شاه اسکار دوم پادشاهی سوئد نیز رسید. با وجود صراحت وصیت نامه نوبل، اولین جایزه در سال 1901 و پنج سال بعد از درگذشت وی اهدا شد. این جایزه از آن زمان تاکنون هر ساله غیر از سال های جنگ های جهانی یعنی 1914 تا 1918 و 1939 تا 1945 (و سال هایی که جایزه در یکی از بخش ها برنده نداشته است) طی بیش از 120 سال برگزار شده است. همچنین جایزه نوبل ادبیات به دلیل افشای فساد اخلاقی و مالی یک عضو آکادمی سوئد و همسرش، در سال 2018 برابر با 1396 اعطا نشد.

نوبل اقتصاد تنها عنوانی است که در وصیت نامه نوبل نیامده است و هزینه آنها را بانک مرکزی سوئد تامین می کند که در سیصدمین سال تاسیس این بانک؛ یعنی 1968 این جایزه را بنیان نهاد و برای اولین بار از سال 1969 آن را به برنده این بخش اعطا کرد.

زمان بندی اعلام جوایز نوبل 2024

اولین جایزه ای که از مجموع جوایز نوبل امسال اعلام می شود جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی است که برنده یا برندگان آن روز دوشنبه 7 اکتبر (16 مهر) ساعت 11:30 به وقت تابستانی اروپای مرکزی (حدود ساعت 13 به وقت تهران) با حضور انجمن نوبل در دانشگاه علوم پزشکی کارولینسکا در منطقه سولنا حوالی شهر استکهلم خواهد بود.

جایزه بعدی جایزه نوبل فیزیک است که برگزیده یا برگزیدگان آن روز سه شنبه (17 مهر، 8 اکتبر) ساعت 11:45 دقیقه به وقت تابستانی اروپای مرکزی (ساعت 13:15 دقیقه به وقت تهران) و در محل فرهنگستان سلطنتی علوم سوئد اعلام می شود.

برنده یا برندگان جایزه نوبل شیمی نیز روز بعد یعنی نهم اکتبر (18 مهر) ساعت 11:45 دقیقه به وقت تابستانی اروپای مرکزی در فرهنگستان سلطنتی علوم سوئد اعلام خواهند شد.

نوبل ادبیات نیز روز پنجشنبه 10 اکتبر (19 مهر) حوالی ساعت 13 به وقت اروپای مرکزی (14:30 دقیقه به وقت تهران) و در محل فرهنگستان سوئد در استکهلم اعلام خواهد شد و بعد از آن جایزه صلح روز جمعه 11 اکتبر ساعت 11 به وقت تابستانی اروپای مرکزی (ساعت 14:30 به وقت تهران) در کمیته نروژی نوبل در موسسه نروژی نوبل اعلام می شود.

روزهای شنبه و یکشنبه طبق روال هر ساله، جایزه ای اعلام نمی شود و جایزه علوم اقتصاد که جزء جوایز اصلی نوبل هم نیست روز دوشنبه 14 اکتبر (23 مهر) ساعت 11:45 دقیقه وقت محلی در فرهنگستان علوم پادشاهی سوئد اعلام خواهد شد.

جوایز نوبلیست ها

برندگان جایزه نوبل، لوح طلا با تصویری از چهره نوبل و دیپلم افتخار و مبلغ نقدی دریافت می کنند که میزان آن بستگی به درآمد بنیاد نوبل ناشی از موقوفات وی دارد و معمولا از 9 تا 11 میلیون کرون سوئد (حدود یک میلیون دلار آمریکا) متغیر است. اما این جایزه در سال جاری 11 میلیون کرون سوئد (بیش از یک میلیون و 47 هزار دلار) است که در صورت برنده شدن یک یا چند نفر برای یک نوبل، بین آنها تقسیم خواهد شد. مراسم اهدای جوایز نوبل نیز 10 دسامبر 2023 (19 آذر) یعنی روز درگذشت آلفرد نوبل در محل سالن کنسرت استکهلم و طی یک مراسم رسمی برگزار می شود.

هزاران نفر در سراسر جهان واجد شرایط ارسال نامزدی برای جوایز نوبل هستند؛ از جمله استادان دانشگاه ها، قانونگذاران، برندگان قبلی جایزه نوبل و خود اعضای کمیته. اگرچه اسامی نامزدها به مدت 50 سال مخفی نگه داشته می شود، کسانی که این اسامی را پیشنهاد می کنند، گاهی اوقات پیشنهادات خود را به ویژه برای جایزه صلح نوبل به صورت علنی اعلام می کنند.