اسب کاسپین ایرانی چهار نعل در راه یونسکو

به گزارش خبرنگار ایرنا، انجمن حمایت از اسب کاسپین ایرانی با راه اندازی کمپینی از همه دوستداران این میراث کهن خواستند برای ثبت جهانی اسب کاسپین به نام ایران همکاری و حمایت کنند.

این اسب که با پرونده "اسب کاسپین، مهارت های سنتی، پرورش ونگهداری" با شماره 2878 روز 16 /07/ 1402 در فهرست آثار ملی کشورمان به ثبت رسید زمینه ای شد تا علاقمندان به این اسب با اصالت ایرانی برای ثبت در یونسکو خیز بردارند.

دوستداران این نژاد کهن ثبت ملی اسب کاسپین را بسیار امید بخش و شوق آفرین دانستند که این امر زمینه ای برای تلاش بیشتر در جهت ثبت این نژاد اصیل در یونسکو به نام ایران شد.

اعضای انجمن حمایت از اسب کاسپین ایرانی و بسیاری از دوستداران این حیوان نجیب بر این باورند ورزش چوگان که به نام ایران در یونسکو ثب شد اما شیطنت های از سوی برخی کشورها انجام تا چوگان را به نام خود ثبت کنند.

دوستداران اسب کاسپین ایرانی معتقدند برخی از کشورهای منطقه در صدد هستند تا این اسب با اصالت ایرانی را تغییر نام داده و به نام کشور خود در یونسکو ثبت کنند و همه این حساسیت ها سبب شد تا علاقمندان اسب کاسپین با اراده ای قوی در مسیر ثبت جهانی این اسب تلاش کنند.

در شرایط فعلی تعداد اسب کاسپین در ایران اکنون حدود 330 راس است از طرف دیگر مارهای ثبت شده نشان می دهد که در جهان تعداد این گونه ارزشمند و اصیل به کمتر از یک هزار راس رسیده است. آماری که ضرورت تلاش برای حفاظت از این گونه بومی نوار شمالی ایران را بیشتر می کند.

اسب کاسپین با نام لاتین «Caspian horse» با قدمت بیش از پنج هزار سال یکی از قدیمی ترین نژادهای اسب های موجود در جهان محسوب می شود. پراکندگی فعلی این اسب از شرق مازندران تا تالش در غرب گیلان است.

در حال حاضر روستای کمدره از توابع بخش دشت سر آمل در مازندران خاستگاه اصلی اسب کاسپین یا اسبچه خزر است. این گونه جانوری با تلاش هایی که در این روستا انجام شد و پیگیری انجمن ملی حفاظت از کاسپین به ثبت ملی رسیده تا از این حیوان ارزشمند و کهن ترین نژاد اسب به عنوان بخشی از هویت تاریخی مازندران و شمال کشور حفاظت شود.

اسب خزری یا کاسپین، همان طور که از نامش پیداست، به اکوسیستم مناطق شمالی ایران تعلق دارد. سال 1390 در گوهرتپه مازندران گورستانی متعلق به سه هزار و 400 سال قبل از میلاد کشف شد که در آن فسیل های اسب خزری وجود داشت. همچنین کتیبه هایی در مناطق تخت جمشید وجود دارد که تصویر این اسب ایرانی را نشان می دهد. امپراتوری عظیم ایران در گذشته، به نیروهای حیوانی قوی برای حمل و نقل احتیاج داشته و از این اسب کمک می گرفته است.

اسب کاسپین با سابقه پنج هزار ساله نقش نگاره های آن در تخت جمشید، طاق بستان و مهر داریوش حک شده که این امر نشان از پیشینه کهن این اسب است.

تا سال 1345، اسب کاسپین فقط در ایران وجود داشت. سپس این حیوان زیبا به سایر مناطق جهان از جمله آمریکا و اروپا نیز راه یافت. در حال حاضر اسب خزری در مناطق شمالی ایران پراکنده است. این مناطق شامل نواحی شمال شرقی ایران از جمله ترکمن صحرا و مناطق شمال غربی مانند آستارا و تالش است. در گذشته به این نژاد اسبچه خزری نیز گفته می شد، اما امروزه ثابت شده که این نژاد یک اسب کامل است.

داستان چوگان تکرار نشود

دبیر کمپین ثبت جهانی اسب کاسپین ایرانی در گفت گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: همه باید هوشیار باشیم تا داستان ورزش چوگان برای اسب کاسپین ایرانی تکرار نشود، چون برخی از کشورها درصدد تغییر نام این اسب و ثبت آن در یونسکو به نام کشور خود هستند.

مهدیار پیرزاده گفت: در شرایط فعلی یکی از ضرورت های جدی آن است تا اسب کاسپین به نام ایران در سطح بین المللی و یونسکو ثبت شود.

وی با بیان این مطلب که بعد از تبت ملی اسب کاسپین در کشور به ثبت جهانی آن امیدوار شدیم، اظهار کرد: دوستداران این میراث کهن به همراه مسوولان متحد و همدل برای ثبت جهانی اسب کاسپین تلاش می کنند.

پیرزاده گفت: با راه اندازی کمپین ثبت جهانی اسب کاسپین در کشور گام نخست برای تحقق این خواسته و مطالبه ملی محکم برداشته شد.

دبیر کمپین ثبت جهانی اسب کاسپین افزود: یکی از هدف های اصلی راه اندازی این کمپین ایجاد دبیر خانه رسمی در جهت ثبت جهانی اسب کاسپین در یونسکو است.

وی با اشاره به این مطلب که همه افراد حقیقی و حقوقی می توانند در این کمپین اثر گذار باشند، بیان کرد: از ظرفیت های بخش خصوصی برای تجاری سازی و برند سازی این میراث کهن باید برنامه جدی داشته باشیم.

پیرزاد ادامه داد: در مقطعی برای حمایت یوز پلنگ ایرانی کارهای فرهنگی ارزشمندی صورت گرفت که برای اسب کاسپین هم باید در این مسیر کار شود.

دبیر کمپین ثبت جهانی اسب کاسپین تصریح کرد: هر مسوولی که می تواند طبق ظوابط اعلام شده برای ثبت جهانی اسب کاسپین کمک کار باشد درهای کمپین بر روی آنها و شهروندان باز است.

چراغ اول روشن

مدیر انجمن ملی حفاظت از اسب کاسپین در گفت وگو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: ثبت ملی اسب کاسپین خبر نوید بخشی بود که زمینه جهانی شدن این میراث کهن را فراهم کرد.

محمدجواد دهقان گفت: یکی از جدی ترین دغدغه ما برای این نژاد کهن آن است تا قبل از این که کشورهای دیگر آن را به نام خود ثبت نکردند این مهم برای ایران رقم بخورد.

وی با اشاره به این نکته که در حال حاضر یک عزم ملی برای تحقق این مهم در حال شکل گیری است، اظهار کرد: مسوولان در شرایط فعلی از نظر فرهنگی و اجتماعی کمک کار هستند.

مدیر انجمن ملی حفاظت از اسب کاسپین با بیان این که در کل کشور تعداد این نوع اسب 330 راس است، اظهار کرد: همه دوست داران میراث کهن باید تلاش کنند تا تعداد این گونه نادر در کشور ما بیشتر از آمار فعلی افزایش یابد.

اسب کاسپین زیبا دارای بدنی متناسب است، اما مانند بسیاری از نژادها بدن پر و تنومندی ندارد. به همین خاطر به او اسبچه یا اسب مینیاتوری هم گفته می شود. البته مینیاتوری بودن این نژاد خیلی مشهود نیست و نمی توان به راحتی تفاوت بدنی آن را با سایر اسب ها تشخیص داد. اسب نژاد کاسپین دارای استخوان بندی محکم، سم بیضی و سفت، سر کوچک، چشمان درشت و برجسته، گوش های ایستاده و بافاصله و پیشانی محدب است.

پوست نژاد خزری بسیار براق، درخشان و نازک است و یال و دم ظریف اما پرپشت و صاف دارد. اسب خزر به رنگ های سفید، سیاه، نیلی، خاکستری و قهوه ای تیره و روشن دیده می شود. ازنظر ظاهری این اسب شباهت زیادی به نژادهای آخال تکه و عربی دارد. قد اسب بالغ به طور میانگین 117 تا 127 سانتی متر و وزن آن 250 تا 400 کیلوگرم است. طول عمر این اسب در صورت مراقبت و نگهداری صحیح به 25 تا 30 سال می رسد.

هوش و تمایل اسب خزری برای یادگیری مهارت های جدید، شگفت انگیز است. این نژاد به طور کلی رفتار دوستانه ای دارد و هم با تازه کارها و هم با بچه ها به خوبی ارتباط برقرار می کند. راه رفتن اسب کاسپین بیشتر با نام شناور معروف است زیرا بسیار با وقار و نرم حرکت می کند. آن ها علاوه بر بدن عضلانی و قوی، بسیار چابک هستند و تحرک بالایی دارند. همین امر منجر به پرش های بلند و بدون نقص اسب خزری شده است. اسب های کاسپین مانند اجداد خود در ایران باستان عاشق کشیدن کالسکه و گاری هستند.