رد پای سارقان میراث فرهنگی در «قلعه الله وردی خان » بشاگرد

به گزارش ایرنا، قلعه الله وردی خان در شهر گوهران و در 20 کیلومتری مرکز شهرستان بشاگرد (شهر سردشت) قرار دارد و شهرستان بشاگرد با بیش از 45 هزار نفر جمعیت در 330 کیلومتری شرق بندرعباس مرکز استان هرمزگان واقع شده است.

چندی قبل دوست داران میراث فرهنگی بشاگرد از حفاری غیر مجاز در یکی از محوطه های این قلعه خبر دادند که با توجه به فاصله این منطقه از فرمانداری و اداره کل میراث فرهنگی هرمزگان و سخت گذر بودن مسیر، طبیعی بود که افراد سودجو برای جست و جوی اشای عتیقه، نگاهی این قلعه تاریخی نداشته باشند.

جالب است بدانیم که این بنای تاریخی "کاربرد نظامی" داشته و در سه ضلع آن پرتگاه و در ضلع دیگر آن خندق بزرگی با عمق 60 متر وجود داشته است تا از ورود دشمن به داخل قلعه جلوگیری شود و درواقع تنها راه ورود به این قلعه، ضلع شرقی آن است.

در رابطه با دستبرد به این قلعه شگفت انگیز، رییس شورای اسلامی شهرستان بشاگرد هرمزگان بیان کرد: حدود 20 روز پیش عده ای سودجو و ناشناس به صورت غیرمجاز در قلعه الله وردی خان اقدام به حفاری کرده اند.

این افراد با انگیزه سرقت آثار تاریخی احتمالی، گودالی به عمق سه متر داخل محوطه این قلعه حفر کرده اند.

حسن باقری روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: به علت نبود اداره یا نمایندگی میراث فرهنگی در شهرستان بشاگرد و همچنین گشت حفاظت از آثار تاریخی هنوز ابعاد دستبرد و خسارات به این قلعه تاریخی ارزیابی نشده است.

وی اظهار کرد: سارقانِ آثار تاریخی در نبود مرکزی برای حفاظت از این آثار هر از چندی اقدام به حفاری و تخریب قبرستان های قدیمی در این شهرستان می کنند.

رییس شورای اسلامی بشاگرد گفت: قلعه الله وردی خان سال 1386 در فهرست آثار ملی ثبت شد و اکنون به علت مرمت نشدن، درخطر تخریب است.

یکی از مزیت های قلعه الله وردی خان در آن زمان این بود که یک چاه با عمق بیش از 200 متر از داخل قلعه تا رودخانه حفر کرده بودند که آب آشامیدنی قلعه نشینان (خانواده خان و سربازان) را فراهم می کرد.

«شهرستان بشاگرد اداره یا نمایندگی میراث فرهنگی ندارد و این مساله کار رسیدگی به بناهای تاریخی این شهرستان را سخت تر کرده است.»

تشکیل پرونده قضایی برای حفاران غیرمجاز «قلعه گوهران» بشاگرد

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هرمزگان نیز در این راستا با اشاره به تایید حفاری غیرمجاز قلعه الله وردی خان بشاگرد، گفت: در پی انجام اقدامات تامینی و بازدید میدانی، یک مورد حفاری غیرمجاز پیرامون قلعه گوهران بشاگرد شناسایی شد که هم اکنون برای حفاران غیرمجاز این اثر تاریخی پرونده قضایی تشکیل شده است.

سپهر زارعی در این راستا با اشاره به اینکه طبق بررسی های انجام شده در این حفاری غیرمجاز، آسیبی به قلعه وارد نشده است، اظهار کرد: حفاری در محوطه باستانی انجام نشده و لایه های فرهنگی نیز آسیب ندیده است و خوشبختانه عاملان حفاری به اشیاء فرهنگی نیز دست نیافته اند.

وی با اشاره به اینکه براساس ماده واحده 562 قانون مجازات اسلامی هرگونه حفاری و کاوش به قصد به دست آوردن اموال تاریخی و فرهنگی ممنوع بوده است، تصریح کرد: بر همین اساس، مرتکب به حبس 6 ماه تا سه سال و ضبط اموال و اشیای کشف شده و پرداخت خسارت وارد به آثار تاریخی محکوم خواهد شد.

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هرمزگان عنوان کرد: به همین منظور پرونده قضایی تشکیل شده و موضوع برای اقدامات بعدی قضایی در دست پیگیری است.

زارعی با بیان اینکه به دلیل کمبود اعتبارات در حوزه مرمت، این بنا در سال های اخیر مرمت نشده است، گفت: برای مرمت این بنای تاریخی از محل اعتبارات ملی و استانی درخواست تامین اعتبار شده که تاکنون اعتباری برای این بنا تخصیص داده نشده است و امیدواریم باتوجه به تشکیل انجمن خیران میراث فرهنگی استان هرمزگان، بتوانیم برای مرمت این اثر تاریخی تامین منابع کنیم.

این مسئول با اشاره به اینکه در استان هرمزگان بیش از یکهزار اثر تاریخی شناسایی شده وجود دارد که 308 اثر غیرمنقول در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است، افزود: باتوجه قرارگیری آثار در مکان های دورافتاده و سخت گذر و همچنین به علت کمبود نیروی انسانی، امکان نظارت بر همه آثار تاریخی نیست.

زارعی افزود: در همین راستا با تشکیل انجمن های میراث فرهنگی در شهرستان ها به ریاست فرمانداران این موضوع در دست پیگیری است.

قلعه تاریخی گوهران بشاگرد

از آن جا که گوهران در گذشته همواره مورد هجوم دشمنان قرار می گرفت؛ بنابراین خان های گوهران دستور ساخت این بنای مستحکم را دادند تا بتوانند از خود و خانواده حکومت و شهرشان دفاع کنند.

قلعه تاریخی گوهران آثار به جا مانده از دوران قاجار در منطقه بشاگرد بر فراز تپه ای به دست معماران بومی ساخته شده و دارای یک حسینیه و مسجد است.

ملات و مصالح به کار رفته در این بنا گِل و سنگ است و قلعه گوهران واقع در شهرستان بشاگرد در شرق استان هرمزگان است اما یکی از مکا های ناشناخته این منطقه جنوبی به شمار می رود.