نابسامانی در تامین کیت های آزمایشگاهی/تفاوت پاسخ دهی آزمایشگاه ها

سیدعلی اکبر سیدمهدی ، در گفت وگو با خبرنگار مهر گفت: آزمایشگاه ها نقش بسیار مهمی در ارائه خدمات پیشگیری, تشخیصی و درمانی دارند و به رغم چالش هایی که با آنها مواجه اند، اغلب استانداردهای بالایی از کیفیت را حفظ می کنند؛ اما تحریم ها و دشواری انتقال پول باعث شده که با کمبودهایی مواجه باشند.

نایب رئیس شورای عالی نظام پزشکی افزود: مشکلاتی که طی سال های اخیر در آزمایشگاه های پزشکی ایجاد شده, به تدریج شدت بیشتری گرفته و از جمله سهمیه ارز دولتی ملزومات آنها هر سال نسبت به قبل کمتر شده است، به گونه ای که نگرانی مشترک مسئولین فنی آزمایشگاه ها این شده که به جای توجه به ارتقای اصول علمی، فنی و کیفی کار، درگیر چگونگی تدارکات و تأمین ملزومات مصرفی و کیت و بروکراسی ثبت و اعلام به اداره دارایی شوند.

این متخصص آسیب شناسی و طب آزمایشگاهی تاکید کرد: بیشتر اقلام مصرفی آزمایشگاه ها و به ویژه کیت ها وارداتی هستند، به طوری که همان موارد مصرفی هم که به ظاهر در داخل کشور تولید می شود، محتاج مواد اولیه وارداتی هستند. لذا، گاهاً برخی تولیدات مراکز علمی معتبر و قدیمی همچون پاستور یا رازی نیز نایاب می شوند.

وی افزود: تغییرات نرخ ارز تأثیر مستقیم بر هزینه ها و دسترسی به این مواد و تأخیر در به روزرسانی تکنولوژی های مدرن و سرمایه گذاری روی آنها دارد.

سیدمهدی ادامه داد: مدت ها است که کیت ها یا با تأخیر تأمین می شود یا کمیاب می شوند و یا از برندهای متنوع با حساسیت و کیفیت متفاوت و در مواردی هم از برندهایی که از طریق قاچاق به دست توزیع کننده می رسد, تهیه می شوند و چون کیفیت، دقت، ضریب خطا و درجه حساسیت یکسانی ندارند؛ مجبور به تکرار چند باره آزمایش برای دریافت جواب دقیق می شویم که این کار قطعاً هزینه های آزمایشگاه را افزایش می دهد.

نایب رئیس شورای عالی نظام پزشکی در همین راستا افزود: نتیجه نهایی این وضع، تفاوت پاسخ دهی آزمایشگاه ها حتی به دو آزمایش یکسان از یک بیمار خواهد بود. در خیلی موارد هم روش ارزان تری وجود ندارد و تشخیص صرفاً وابسته به انجام آزمایش با کیت اختصاصی خود است و این کاهش دسترسی به آزمایش ها و تأخیر در پاسخ دهی، با سردرگمی در پزشک معالج و بیمار؛ فرصت طلایی را از بین برده و صدمات غیرقابل جبرانی برای خانواده ها ایجاد می کند.

وی گفت: این اختلال در زنجیره تأمین به ویژه در آزمایش های تخصصی و پیشرفته که نیاز به تجهیزات خاص دارند، بیشتر مشهود است. مثلاً هنگامی که قطعه ای از دستگاه های ما خراب شود، بعد از اعلام به شرکت پشتیبان باید مدت ها منتظر واردات قطعه نو بمانیم یا اینکه تعویض با قطعه تعمیری یا دست دوم صورت بگیرد که بعضاً هزینه تعمیر و سرویس و نگهداری هم نزدیک به قیمت خرید چند سال پیش آن تمام می شود و به دلیل افزایش هزینه ها با کاهش حاشیه سود و غیرانتفاعی شدن روبرو شده اند که این مسئله بر توانایی آنها برای سرمایه گذاری در تکنولوژی های جدید یا بهبود خدمات، تأثیر منفی می گذارد.

سیدمهدی در همین زمینه ادامه داد: در برخی موارد، حتی ممکن است منجر به تعطیلی آزمایشگاه شود. همچنین نوسانات پرداختی شرکت های بیمه باعث می شود آزمایشگاه ها در برنامه ریزی مالی خود دچار مشکلاتی شوند.

عضو هیأت مدیره انجمن آسیب شناسی ایران گفت: با رشد تله مدیسین ، فرصت زیادی برای آزمایشگاه ها به وجود آمده تا خدمات خود را با پلتفرم های دیجیتال ادغام کنند و تشخیص های از راه دور، ارسال نتایج را ارائه دهند. اما اخیراً ورود کسب و کارهای غیر حرفه ای به حوزه ارائه خدمات آزمایشگاهی و اعلام تخفیف باعث ایجاد نیاز القایی، سوداگری و روابط ناسالم مالی گشته و بخش پری انالیتکال آزمایشات را مخدوش و دور از نظارت منسجم نموده که لازم است از انحراف آن جلوگیری نمود.

سیدمهدی افزود: دولت می بایست همچون طرح دارویار ، تأمین اعتبار مابه التفاوت جبران حذف ارز حمایتی را از طریق سازمان برنامه و بودجه و بیمه های درمانی، روی جز فنی تعرفه خدمات آزمایشگاه ها اعمال نموده و با حذف هشتگ و اصلاح تعرفه و رسیدن آن به قیمت تمام شده از تحلیل توان اقتصادی و جلوگیری از افت کیفیت این مراکز جلوگیری کند.

وی در پایان گفت: گرچه آزمایشگاه های بخش خصوصی در ایران به سطح بالایی از کیفیت دست یافته بودند، اما در محیطی چالش برانگیز فعالیت می کنند. ترکیبی از تحریم های اقتصادی، مسائل نظارتی و ناپایداری ارزی، موانع قابل توجهی ایجاد کرده است. با این حال قبل از فروپاشی، در صورت بهبود دسترسی به منابع و اصلاحات مناسب، این بخش می تواند به رشد و نوآوری دست یابد.

بیست و ششمین همایش بین المللی آسیب شناسی و طب آزمایشگاه و دوازدهمین همایش بین المللی شاخه ایرانی آکادمی بین المللی پاتولوژی، در روزهای 11 تا 13 مهر 1403 در هتل المپیک تهران برگزار می شود.

این همایش برای شرکت کنندگان، دارای امتیاز بازآموزی است.