امروز؛ عبور از دروازه تاریخ

به گزارش ایسنا،  امروز 10 مهر 1403 قصد داریم به اهم اتفاقات و حوادثی که در این روز در دوره های تاریخی مختلف اتفاق افتاده بپردازیم.

کشته شدن کلنل محمدتقی خان پسیان در سال 1300

محمدتقی در سال 1271 به دنیا آمد و پس از ورود به قشون قاجار به دلیل شجاعت های بسیار رشد کرد و در سال 1299 آخرین سال سلطنت احمد شاه قاجار به ریاست ژاندارمری خراسان منصوب شد.

او به دلیل افکار تجددخواهانه بین مردم از اعتبار بالایی برخوردار بود. بعد از کودتای انگلیسی رضا خان و سید ضیاءالدین طباطبایی در سال 1299 با حفظ فرماندهی ژاندارمری خراسان والی این استان پهناور که تا آن زمان تحت سلطه احمد قوام السلطنه از درباریان عصر قاجار بود، شد.

با قدرت گرفتن قوام السلطنه در دوره سلطنت رضا پهلوی، کلنل پسیان با وی اختلاف پیدا کرد و این اختلاف شدت گرفت. با وابسته تر شدن ایران در دوره سلطنت رضا پهلوی و نفوذ بیش از پیش انگلیس در ایران بر شدت نابسامانی کشور افزوده شد. کلنل پسیان که از مشروطه خواهان بود برای آزاد کردن ایران از چنگال نفوذ انگلیس و بهبود وضع مردم، مبارزه علیه حکومت مرکزی را با قیام در استان خراسان آغاز کرد.

در این قیام با قشون  دولت مرکزی جنگید و سرانجام در یکی از این درگیری ها در 31 سالگی جان به جان آفرین تسلیم کرد. مرگ پسیان موجب سرکوب قیام افسران خراسانی شد.

درگیری متجاوزان بعثی با مدافعان خرمشهر در سال 1359

با آغاز جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق به فرماندهی صدام و پیشروی سریع قوای بعث در جنوب و جنوب غرب کشورمان، شهرهای استان خوزستان از جمله خرمشهر و دزفول به میدان جنگی خونین مبدل شد. متجاوزان بعثی در شرایطی پا به خاک کشورمان گذاشتند که ایران به تازگی از شر رژیم پهلوی خلاص شده بود و شرایط سیاسی و نظامی تثبیت شده ای نداشت به همین دلیل  از نیروی نظامی متشکل و سازماندهی شده هم در استان خوزستان خبری نبود. این مسئله موجب ایجاد توهم در فرماندهی بعثی ها برای اشغال استان به استان کشور عزیزمان ایران شد.

دشمن بعثی با این تصور حمله به بندر خرمشهر را آغاز کرد و در ابتدای ورود با سرعت و به راحتی به پیشروی در شهر پرداخت اما با غیرت و انسجام رزمندگان جان بر کف و سازماندهی آنان در بندر خرمشهر، مقاومت سختی را آغاز کردند.

دهم مهر 1359 برای مدافعان شهر با وجود سختی و دشواری فراوان، روز موفقی بود. آنان موفق شدند با پرتاب نارنجک و کوکتل مولوتف های دست ساز به داخل تانک های رژیم متجاوز یکی پس از آنها را منهدم کردند و دشمن که با تقویت نیروهایش درصدد تصرف کامل خرمشهر بود در این مبارزه، شکست خورد و اقدام به عقب نشینی کرد. این پیروزی در دام رزمندگان اسلام در خرمشهر شیرین و امیدبخش بود.

انتخاب سومین رییس جمهور ایران 1360

کشور 33 روز بعد از انفجار ساختمان نخست وزیری و شهادت محمدعلی رجایی رییس جمهور و حجت الاسلام محمدجواد باهنر نخست وزیر گرفتار نابسامانی و آشوب های عوامل نفوذی و منافقین شد اما بنیانگذار جمهوری اسلامی با قوت قلب دادن به مقامات وقت کشور مانع از هم پاشیدن فکری و سیاسی آنان شد.

با انتخاب حجت الاسلام محمدرضا مهدوی کنی به عنوان کفیل رییس جمهور یا نخست وزیر موقت، زمینه برای برگزاری سومین دوره انتخابات ریاست جمهوری به وجود آمد و بیش از 74 درصد واجدان شرایط پای صندوق های رأی حاضر شدند و از بین چهار کاندید حاضر در این انتخابات آیت الله سید علی خامنه ای را با 95 درصد آرای شرکت کنندگان در این انتخابات به عنوان سومین رییس جمهور ایران انتخاب کردند.

در این روز در تاریخ شمسی چندین حادثه تاریخی مهم دیگر از جمله چاپ اولین شماره روزنامه عصر جدید به مدیریت عبدالحمید خان متین السلطنه در تهران  در سال 1293، برگزاری اولین جلسه علنی مجلس سنا بعد از 11 ماه تعطیلی این مجلس به ریاست سید حسن تقی زاده در سال 1332، عزیمت کاروان 62 نفره ورزشی ایران برای شرکت در هجدهمین دوره مسابقات المپیک 1964 توکیو به ژاپن در سال 1343، در این روز چند مناسبت مهم دیگر از جمله درگذشت حسین نواب وزیر امور خارجه دکتر مصدق در سال1351 و ورود ضیاء الرحمن رئیس جمهوری بنگلادش به تهران و دیدار و گفت وگ با محمدرضا پهلوی در سال 1357 اتفاق افتاد که ذکر تیتروار آن بسنده می کنیم.

درگذشت آیت اللّه حکیم در سال 1390 قمری
سید محسن در سال 1306 قمری در عراق متولد شد. او در تحصیل علوم دینی از محضر بزرگانی چون آیات عظام آخوند خراسانی، میرزای نایینی و آقا ضیاء عراقی کسب فیض کرد. او به مسایل سیاسی و اجتماعی جامعه مسلمانان نیز توجه ویژه ای داشت و به دفعات با سیاستمداران وقت رژیم بعثی عراق مبارزه کرد.

آیت الله حکیم علاوه بر مبارزه با استعمارگران انگلیسی و حضور در قیام مردم عراق در سال 1920 میلادی، از انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی طی سال های اولیه دهه 1340 پشتیانی کرد.
وی با روی کار آمدن حزب بعث در عراق، به مخالفت با آنان پرداخت و از این روی، حُکّام جور، انواع آزار و اذیت و اهانت را به ساحت این مرجع بزرگوار روا داشتند. او در سال های پایانی عمرش به بیماری در تبعید مبتلا شد. همچنین منزل ایشان در نجف مورد هجوم چماقداران حزب بعث و انواع بی حرمتی ها قرار گرفت.

این مرجع صبور و آگاه به زمان پس از تحمل رنج و مصیبت بسیار سرانجام در 84 سالگی به لقاءالله پیوست و بعد از تشییع جنازه با شکوه در کنار کتابخانه اش در نجف اشرف به خاک سپرده شد.

مرگ "ارسطو" در سال 322
ارسطو یا ارسطاطالیس فیلسوف شهیر و برجسته یونان باستان در سال 384 قبل از میلاد، در یکی از شهرهای مقدونیه به نام استاگیرا متولد شد. پدرش طبیب مخصوص پادشاه و دربار مقدونی بود و از این راه ثروت فراوانی به دست آورد.

ارسطو در نوجوانی پدر را از دست داد و به اقتضای روحیه جوانی ثروت پدر را به عیش و نوش صرف کرد بعد از آن به ناچار وارد ارتش شد و با روبرو شدن با دوره نظام خسته از شرایط به زادگاهش برگشت و  تحصیل طب را آغاز کرد.

او در 30 سالگی طب را نیز رها کرد و به آتن رفت و 8 سال در آکادمی و تحت نظر افلاطون درس خواند. ارسطو اگرچه سرا پا شیفته و مرید افلاطون بود اما هوش و ذکاوتش بسیار بیشتر از او بود به همین دلیل اگر در آثار افلاطون نقص یا تناقضی می دید آن را به استاد تذکر می داد. این مسئله رفته رفته موجب شد استاد و شاگرد بزرگ ترین اندیشمندان زمان خود شوند.

با مرگ افلاطون در سال 347، ارسطو به منطقه ای در آسیای صغیر سفر کرد و مدت سه سال در محفل متفکران آن سامان حضور یافت. وی در این مدت به پژوهش هایی در زمینه زیست شناسی مبادرت ورزید که بعدها شالوده نوشته های علمیش شد. مشاهدات و تجربیات مکتوب وی در این زمینه تا قرن های بعد مورد استفاده پژوهشگران و علاقمند بود حتی اولین دانشمندان قرن نوزدهم از جمله داروین را به تفکر وا داشت.

ارسطو در سال 342 به دعوت فیلیپ مقدونی به آن سرزمین رفت و مربی فرزند او شد. پسر کوچک فیلیپ سال ها بعد به نام اسکندر کبیر شهرت یافت. حدود 10 سال پس از آن، ارسطو مدرسه ای دایر کرد که به دانشگاه های امروزی شباهت داشت.

در مورد اندیشه های ارسطو می توان از فلسفه سیاسیِ وی یاد نمود که به شرح چگونگی رفتار و عمل حکومت واقعی و نه آرمانی، می پردازد. وی هدف حکومت را پرورش و حمایت از انسان های شریف و با فرهنگ می داند. هم چنین اعتقاد داشت اگرچه افلاطون، عزیز است ولی حقیقت، عزیزتر است. وی زندگی سعادت آمیز را خویشتن داری توأم با توجه به اصل اعتدال و میانه روی می دانست و خوشبختی را نیز در گرو خوب زیستن در نتیجه کار خوب کردن عنوان می کرد.

از دیدگاه ارسطو، خداوند یک محرک شخصی نامتعین است که بشر را به سوی دنیای خیر و نیکی فرامی خواند که در آن دنیا همه چیز در نهایت هماهنگی است.

آغاز جنگ "گوگامل" بین ایران و یونان و انقراض سلسله هخامنشیان در سال 330

در زمان خشایارشا هخامنشی، لشکرکشی بزرگی علیه یونانیان انجام شد که در نهایت به شکست خشایارشاه انجامید. این درگیری های پراکنده تا زمان اسکندر مقدونی ادامه داشت.

در اولین روز اکتبر سال 331 قبل از میلاد و در زمان پادشاهی داریوش سوم، دو سپاه ایران و یونان به سرکردگی اسکندر مقدونی در نزدیکی شهر موصل در محلی به نام گوگامل، رودرروی هم قرار گرفتند که ابتدا تلفات بسیاری بر یونانی ها وارد شد ولی پس از درگیری داریوش سوم و اسکندر مقدونی، سپاه ایران که تصور می کرد داریوش کشته شده، فرار کرد و میدان را برای اسکندر خالی گذاشت.  داریوش سوم نیز که در نبرد تن به تن با اسکندر زخمی شده بود پس از تنها شدن در برابر یورش دشمن به وحشت افتاده و متواری شد. در نتیجه بخش هایی از لشکر ایران نیز که به پیروزی، دست یافته بودند عقب نشستند و شکست سپاه ایران قطعیت یافت.

برخی مورخین، تلفاتِ ایران در این جنگ را تا 90 هزار نفر ذکر کردند. اسکندر پس از این فتح بزرگ به سوی بابل رفت و سراسر بین النهرین را تسخیر کرد. با تصرف دیگر نقاط ایران توسط سپاهیان اسکندر مقدونی، پایتخت دولت هخامنشیان، به نام تخت جمشید در نزدیکی شیراز نیز مورد تهاجم قرار گرفت. در این حال، اسکندر به تخت جمشید حمله کرد و غنائم آن را تصرف کرد و شهر را به آتش کشید.

داریوش پس از شکست گوگامل و سقوط پایتخت درصدد تهیه سپاهی تازه بود که توسط دو سردار خیانت کار خود زخمی شد و به همان زخم درگذشت. با مرگ داریوش، حکومت 230 ساله هخامنشیان فروپاشید و سلسله سلوکیان و سپس اشکانیان جای آن را گرفتند.

درگذشت "پیرکورنی" نویسنده و نمایش نامه نویس شهیر فرانسوی در سال 1684
پیر کورنی، نویسنده معروف فرانسوی در 10 مارس سال 1606 در شهر رُوان فرانسه به دنیا آمد و تحصیلاتش را در یک مدرسه مذهبی پشت سر گذاشت. او در طول سال های تحصیل در این مدرسه، صفات عالی انسان دوستی و خویشتن داری، زهد و پارسایی را در وجودش تثبیت کرد.

کورنی تحصیلات عالیش را در رشته حقوق در 18 سالگی به پایان رساند و از آن پس به مدت چهار سال در دادگستری به وکالت دعاوی پرداخت ولی به زودی به تئاتر و نمایش نامه نویسی روی آورد و بر اثر نوشتن نمایش نامه های بسیار به شهرت فراگیری رسید.

کورنی بنیان گذار حقیقیِ هنر کلاسیک تئاتر فرانسه به شمار می رود. قهرمانان داستان های کورنی، انسان دوست، شجاع و دارای صفات عالی هستند که موانع هدف خود را پیروزمندانه از میان برمی دارند. برای تصویر قیافه و خصایص این قهرمان های شریف و بزرگوار، کورنی زبانی جسورانه و ساده به کار برده است به طوری که بسیاری از اشعارش زبانزد مردم گشته و شکل پند و امثال به خود گرفته اند.

وی از معدود نویسندگانی است که بر حوادث تاریخی و تحلیل وقایع، بسیار چیره دست و با مطالعه بود. در حقیقت، تابلوهایی که از رخ دادهای تاریخی در آثار کورنی به ثبت رسید همراه با بیانی شاعرانه و پرداخت های دراماتیک است که در زمره به یاد ماندنی ترین آثار این دست نمایش نامه ها به شمار می رود.

کورنی به سبب خلق شخصیت های بزرگ و خصوصیت های عالی تراژدی و به سبب عظمت سبک انشا، شخصیتی برجسته و ممتاز به شمار می آید. وی به جای توجه صرف به صورت خارجی و اعمال و حرکات بشر، در پی توصیف روح آدمی بود و بدین طریق نمایش روح بشر را جانشین نمایش ظواهر و افعال کرد.

او در نمایش نامه هایش به جای زاری و اظهار ناتوانی و سستی در برابر سرنوشت که خاص تراژدی های یونان بود، آزادی بشر و قدرت اراده او را می ستاید تا جایی که آدمی یا سرنوشت خود را خود می سازد یا ما فوق آن جای می گیرد و بدین طریق قهرمانان کورنی همیشه به مقام انسان برتر اعتلا می یابند.

سبک انشای کورنی، بسیار عالی و با شکوه است و از استحکام و متانت و روشنی و فصاحت برخوردار می باشد. مکالمه ها بسیار درخشان و گاه به شدت هیجان انگیز می گردد. هم چنین ابتکار و مهارت کورنی در انتخاب کلام و قدرت تشخیص وی در بیان نمایشی، باعث خلق تراژدی های ارزنده ای توسط او گردید. آثاری هم چون سیدْ، هوراس، آتیلا، کمدی دروغگو و میدان سلطنتی از جمله برترین کارهای کورنی به شمار می روند.

پیِر کورنی که به عنوان بزرگ ترین درام نویس روزگار خویش و نیز خداوند شعر فرانسه و پدر تئاتر این کشور معروف است، سرانجام در اول اکتبر 1684 در 78 سالگی درگذشت.

پایان دادگاه تاریخی "نورنبرگ" و صدور حکم درباره جانیان نازی (1946م)
به دنبال کشف جنایات نازی ها در اردوگاه های اسیران جنگی و نیز کشتار و قتل عام بی رحمانه ای که در مناطق اشغالی خود طی چند سال متوالی انجام داده بود، دادگاه بین المللی نورمبرگ در بیستم نوامبر 1945م کار خود را آغاز نمود و متهمان به این جنایات جنگی در آلمان را محاکمه کرد. علت انتخاب نورمبرگ، جنبه سمبولیک آن بود. زیرا هیتلر و نازی ها بسیاری از اجتماعات و تظاهراتشان، ابتدا در نورنبرگ یا مونیخ در جنوب آلمان بود. این دادگاه در نوع خود در جهان منحصر به فرد بود زیرا برای نخستین بار درتاریخ فاتحان جنگ، دادگاهی برای محاکمه مغلوبین جنگ تشکیل دادند و 177 نفر از سران آلمان نازی را در این دادگاه محاکمه کردند. قضات این دادگاه از چهار کشور امریکا، انگلستان، شوروی و فرانسه تعیین شده بودند. در نهایت در اول اکتبر 1946م، از مجموعه متهمینی که محاکمه شدند 25 نفر محکوم به مرگ و بیست نفر به زندان های بلند و کوتاه مدت محکوم شدند، هم چنین 35 نفر دیگر نیز از اتهامات وارده تبرئه گردیدند. تقاضای تخفیف مجازات محکومین از طرف شورای عالی متفقین برای نظارت بر امور آلمان رد شد و احکام صادره در شانزدهم اکتبر 1946م به اجرا درآمد.

روز ملی و اعلام "جمهوری خلق چین"  در سال 1949

با تسلیم ژاپن در پایان جنگ جهانی دوم، ارتش این کشور مناطق اشغالی چین را تخلیه و عقب نشینی کرد. از آن پس نواحی آزاد شده به رهبری مائوتسه تونگ تحت تسلط کمونیست ها قرار گرفت و این امر آتش جنگ داخلی چین را شعله ور کرد. در این جنگ، قوای کمونیست مائو بر نیروهای ملی گرای چیان کایچک پیروز شده و رژیم وی را ساقط کردند.

چیان کایچک به جای اینکه به کانتون، پایتخت موقت چین در جنوب این کشور برود، به جزیره تایوان رفت و دولت چین ملی را در آنجا تشکیل داد. فرار چیان کایچک به تایوان که از نومیدی کامل او در جلوگیری از سقوط چین به دست کمونیست ها حکایت می کرد، روحیه باقی مانده نیروهای دولتی چین را به شدت تضعیف کرد و کمونیست ها در مدتی کمتر از چهار ماه باقی مانده خاک چین را بدون مقاومت زیاد تصرف کردند. در نهایت در اول اکتبر 1949 جمهوری خلق چین به رهبری مائو در پکن اعلام شد.

چین یکی از کهن ترین تمدن های بشری است و پیشینه فرهنگی آن به هزاران سال قبل باز می گردد. چین در بخش جنوب شرقی آسیا و در ساحل اقیانوس آرام و همسایگی روسیه، مغولستان و ویتنام قرار گرفته است. پایتخت چین «پکن» نام دارد و از شهرهای مهم آن شانگ های و چونگ چینگ و چنگتو است. این کشور کهن با 9/572/900 کیلومتر مربع مساحت و با بیش از یک میلیارد و 200 میلیون نفر جمعیت پرجمعیت ترین کشور جهان به شمار می رود.

پیش بینی می شود که جمعیت چین تا سال 2025 نزدیک به 1/5 میلیارد نفر شود. کشور چین دین رسمی نداشته و اکثریت مردم آن فاقد دین و مذهب هستند و در این میان در حدود 21 درصد مردم پیرو مذاهب بومی و درصدی نیز بودایی هستند. درصد کمی از مردم چین که نزدیک به 70 میلیون نفر هستند پیرو آیین اسلام هستند.

زبان رسمی مردم چین، چینی و واحد پول آن رنمینبی یوآن است. بیش از 90 درصد مردم چین ملیت چینی داشته و از تیره های نژادی زرد هستند.

نظام سیاسی حاکم بر چین «جمهوری» است.

روز اول اکتبر سال روز تأسیس جمهوری خلق چین در سال 1949 به عنوان روز ملی چین نام گذاری شده است.

استقلال کشور افریقایی "نیجریه" از استعمار انگلیس در سال 1960
پس از آن که در قرن 15 و 16، پرتغالی ها و انگلیسی ها به سواحل نیجریه راه یافتند، این کشور را به یکی از مهم ترین مراکز تجاری برده تبدیل کردند.

در اواخر قرن 19 استعمار بریتانیا، این کشور را به تصرف خود درآورد و در سال 1914 با الحاق دو تحت الحمایه خود یعنی نیجریه شمالی و جنوبی، مستعمره نیجریه را ایجاد کرد. نیجریه در سال 1954 دارای خودمختاری و عضو جامعه کشورهای مشترک المنافع شد.

در سال 1960 نیز مردم این کشور با شرکت در یک همه پرسی، ایجاد یک حکومت فرمانداری کل فدرال، مستقل از بریتانیا را تأیید کردند و بدین صورت، نیجریه به استقلال رسید. تا اینکه حکومت نیجریه در سال 1963 تبدیل به جمهوری شد.

این کشور  با بیش از 923 هزار کیلومتر مربع مساحت در غرب افریقا در کنار خلیج گینه و در همسایگی کشورهای نیجر، بنین و کامرون واقع است. جمعیت آن در حدود 112 میلیون نفر است که 43 درصد آن را مسلمانان تشکیل می دهند و بقیه پیرو آیین مسیحیت هستند. جمعیت این کشور تا سال 2020 از مرز 187 میلیون نفر عبور کرد.

پایتخت نیجریه، آبوجا نام دارد و شهرهای مهم آن ایبادان، لاگوس و کانو است. واحد پول این کشور افریقایی، نایرا و زبان رسمی آن انگلیسی است. اکثریت قریب به اتفاق سکنه نیجریه در اول اکتبر 1960 از نژاد سیاه هستند و خط رسمیت دارد.

این کشور یک کشور قبیله ای است و بیش از 250 قبیله در نقاط مختلف این کشور، تقریبا به طور مستقل زندگی می کنند.

نظام سیاسی نیجریه جمهوری فدرال است ولی از بدو استقلال نیجریه به این طرف، غالبا رژیم های نظامی بر این کشور حکومت کرده اند.

نیجریه یکی از کشورهای صادر کننده نفت بوده و به واسطه درآمد حاصل از فروش نفت، از کشورهای بالنسبه ثروت مند افریقا به شمار می آید.

روز ملی "پالائو" از ایالات متحده امریکا در سال 1994

کشور جزیره ای پالائو در900 کیلومتری شرق فیلیپین، در اقیانوس آرام قرار دارد و مرکب از حدود 100 جزیره است. مجمع الجزایر پالائو از قرن 19 در تصرف اروپائیان بود تا در سال 1899 توسط آلمان خریداری شد.

پالائو از سال 1914 تا پایان جنگ جهانی دوم در تصرف ژاپن بود و سرانجام به وسیله آمریکائی ها اشغال شد سپس به عنوان محلی برای آزمایشات هسته ای آمریکا تبدیل شد. از سوی دیگر بومیان این جزایر تحت فشار آمریکا به شدت کاهش یافت و از این منطقه مهاجرت کردند.

در ژانویه 1979 قانون اساسی این کشور تدوین شد و بر اساس آن، آزمایش، به کارگیری، نصب و دفن هر گونه سلاح و ضایعات هسته ای در این کشور ممنوع شد که این مسئله مورد اعتراض آمریکا قرار گرفت.

سرانجام پس از آنکه آمریکا از این قانون مستثنی شد در اول اکتبر 1994 استقلال این کشور اعلام شد.

جمهوری پالائو با 488 کیلومتر مربع مساحت، جمعیتی در حدود 19 هزار نفر داشت که این جمعیتدر سال 2020 از مرز 23 هزار نفر گذشت. بیش از نیمی از جمعیت این کشور مسیحی است و زبان های پالائویی و انگلیسی زبان رسمی این کشور است.

پایتخت این کشور «کورور» و شهرهای مهم آن عبارتند از آیرای و نگاراماش.

واحد پالائو دلارِ آمریکاست و نوع حکومت آن جمهوری با دو مجلس قانون گزاری است.

انتهای پیام