عقب ماندگی صنعت گردشگری از قطار ارزآوری

سارا پارساپور در گفت وگو با ایسنا درخصوص سهم و جایگاه صنعت گردشگری در اقتصاد کشور  اظهار کرد: ایران در شاخص توسعه گردشگری و سفر در سال 2023 با کسب امتیاز 3.72 در جایگاه 73 جهان قرار دارد که این رتبه نشان دهنده نامناسب بودن این جایگاه در مقایسه با کشورهایی مانند امارات متحده عربی با رتبه 18 و ترکیه با رتبه 29 است.

وی با اشاره به اینکه این موضوع در مورد جایگاه ایران در بین کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا نیز حاکم است، افزود: ایران در بین 14 کشور در رتبه نهم قرار گرفته است. هر چند شمار گردشگران ورودی بین المللی در ایران طی سال های گذشته افزایش یافته و از 2.94 میلیون نفر در سال 2010 به حدود 5.8 میلیون نفر در سال 2023 رسیده است، اما این رقم در مقایسه با کل گردشگران بین المللی جهانی و حتی با کشور امارات متحده عربی با 28 میلیون نفر گردشگر در سال 2023 بسیار اندک است.

پارساپور با توجه به میزان درآمدهای محدود گردشگری ایران با مجموع درآمدهای حاصل از گردشگری در جهان و کشورهای منطقه افزود: بر اساس گزارش سازمان جهانی گردشگری در سال 2022، در حالی که درآمدهای حاصل از گردشگری در ایران حدود 3.7 میلیارد دلار بوده است، این رقم در امارات متحده عربی بیش از 21 میلیارد دلار بوده است که این موضوع از پایین بودن درآمدهای ایران در این بخش در مقایسه با کشورهای مختلف جهان حکایت دارد.

سرپرست گروه پژوهشی اقتصاد گردشگری پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی با بیان اینکه عدم دستیابی صنعت گردشگری به جایگاه شایسته در اقتصاد ایران را می توان در ابعاد سیاسی، اقتصادی و مدیریتی جستجو کرد، گفت: از جمله موانع سیاسی می توان به مواردی همچون فقدان پرواز مستقیم به مقصد ایران، برخی تبلیغات منفی علیه کشورمان و تحریم های بین الملل و چالش های ایران با غرب اشاره کرد. در واقع شاید بتوان گفت در زمینه ورود گردشگر بین المللی به داخل کشور بعد سیاسی نقش پررنگ تری ایفا می کند، اما آنچه که در حال حاضر گردشگری داخلی و حتی خارجی ما (گردشگران عرب، کشورهای آسیای میانه) را تحت تاثیر قرار می دهد ضعف مدیریتی و قوانین دست و پاگیر و مشکلات اقتصادی است که به دلیل اثرپذیری بالا از تحریم ها بیشتر تحت تاثیر سوء مدیریت قرار گرفته و باعث شده تا گردشگری و سفر از سبد برخی خانوارها خارج شود.

وی ادامه داد: همچنین به دلیل نوسانات در حوزه اقتصادی، توجه به این صنعت در هر 3 حوزه گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی از اولویت کشور خارج شده و توجه کمتری به آن می شود. از طرفی حضور دولت یا ارگان های شبه دولتی در این عرصه سبب مغفول ماندن بخش خصوصی و ایجاد مانع تراشی برای این بخش در حوزه گردشگری شده است، چنانچه با ایجاد وزارتخانه مستقل برای این حوزه گمان ها به این سمت و سوی می رفت که با داشتن متولی مشخص این صنعت شرایط بهتری خواهد داشت، اما متاسفانه این حوزه با بی مهری زیاد از سوی سیاستگذاران و دولتمردان مواجه شده است.

عضوهیات علمی جهاددانشگاهی خراسان رضوی در خصوص شرایط زیرساختی گردشگری در این استان، بیان کرد: خراسان رضوی به ویژه شهر مشهد به دلیل شرایط خاص حضور بارگاه امام رضا(ع) و داشتن امکانات زیر ساختی نسبتا مناسب در مقایسه با سایر استان ها از جایگاه ویژه ای برخوردار است. با این وجود در خصوص جاده، راه آهن و خطوط هوایی نیازمند توجه بیشتر است.

پارساپور ضمن ارزیابی از وضعیت سرمایه گذاری در حوزه گردشگری در سطح کشور و خراسان رضوی تصریح کرد: براساس آمارها حدود 10 درصد گردش مالی دنیا مربوط به صنعت گردشگری است که سهم ایران از این بخش فقط یک درصد و شاید کمتر باشد و عقب ماندگی از قطار ارزآور گردشگری به ویژه در شهرهای گردشگر پذیری همچون مشهد باید واکاوی شود.

وی خاطرنشان کرد: بخشی از سهم گردش مالی اندک گردشگری را می توان به چالش های موجود در سرمایه گذاری در این بخش نسبت داد که در واقع عدم ثبات اقتصادی و ریسک بالای سرمایه گذاری  در کشور، تمامی بخش های اقتصادی را در زمینه سرمایه گذاری با چالش مواجه کرده است که بالتبع صنعت گردشگری نیز از این امر مستثنی نیست؛ به طوری که سرمایه گذاری چندانی در زیرساخت های گردشگری که مهمترین آن حمل و نقل است صورت نگرفته، چنانکه در فصل تابستان و ایام پیک با کمبود های زیاد در حمل و نقل هوایی و ریلی مواجه بوده ایم که خود مانعی بزرگ در ورود گردشگر به شهر مشهد بود.

عضو هیات علمی جهاددانشگاهی خراسان رضوی درخصوص تاثیر ظرفیت ها و فرصت های صنعت گردشگری در ایجاد فرصت های شغلی بیشتر در خراسان رضوی و به ویژه مشهد تصریح کرد: وجود مرقد مطهر امام رضا(ع)، آرامگاه فردوسی و سایر شعرای نامدار در خراسان رضوی، ظرفیت های طبیعی، جایگاه قابل توجه گردشگری سلامت و افزایش ورود گردشگران خارجی در خراسان رضوی سبب خلق فرصت های جدید در این صنعت شده که در نتیجه آن اشتغالزایی در این صنعت در استان افزایش یافته است، اما از طرفی با توجه به اینکه اشتغال زایی در این صنعت به سرمایه گذاری کمتری نیاز دارد لذا شناسایی ظرفیت ها و فرصت ها در حوزه گردشگری و سرمایه گذاری بر روی آن ها می تواند اشتغالزایی قابل توجهی ایجاد کند.

فراهم نبودن زیرساخت ها برای حضور گردشگران باعث از بین رفتن مشاغل این حوزه است

وی اضافه کرد: اما باید این نکته را مد نظر قرار داد که عدم فراهم آوردن امکانات و زیرساخت های کافی برای حضور گردشگران خارجی و داخلی می تواند مهمترین عامل در از بین رفتن بسیاری از مشاغل گردشگری باشد که در نتیجه آن اشتغالزایی در این صنعت کاهش قابل توجهی خواهد یافت.

عضو هیات علمی جهاددانشگاهی خراسان رضوی در خصوص نقش داده ها و اطلاعات در بهبود عملکرد صنعت گردشگری اظهار کرد: داده ها و تجزیه و تحلیل آن ها مهمترین و اساسی ترین عنصر در مدیریت و برنامه ریزی صنعت گردشگری است. پر واضح است که مدیریت و برنامه ریزی صحیح تنها راه دستیابی به عملکرد بالا در این صنعت است.

پارساپور با بیان اینکه در واقع کمبود، تناقض و چند منبعی داده و اطلاعات در این صنعت، سبب شده که  پیش بینی تقاضا و مدیریت منابع در جهت بهبود عملکرد به درستی انجام نگیرد، ادامه داد: از طرفی زنجیره تامین و ارزش که یکی از اساسی ترین فرایندها برای بهبود عملکرد این صنعت است نیازمند داده های کافی و دقیق است که به دلیل خلاء آن نه تنها فرایندها و زنجیره گردشگری به درستی شکل نگرفته بلکه این صنعت را با مشکلات متعددی روبه رو ساخته است.

سرمایه گذاری رشد و تعالی گردشگری را به همراه دارد

وی بر ضرورت سرمایه گذاری در حوزه گردشگری و دسترسی به داده های متقن و جامع در این حوزه تاکید کرد و گفت: آنچه باعث رشد و تعالی گردشگری می شود سرمایه گذاری است که این امر به شدت به وجود داده های کافی در زمینه شناسایی فرصت های جدید، شناسایی نیازها و ترجیحات مشتریان این صنعت و... وابسته است.

انتهای پیام